Συστατικό στοιχείο οποιασδήποτε ειλικρινούς προσπάθειας μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης είναι ένα: ο πολίτης!
1. Ο εκσυγχρονισμός
Ακόμα μια αναφορά στις έντονες πιέσεις του σύγχρονου ανταγωνιστικού περιβάλλοντος με την παγκοσμιοποίηση να μεταβάλλει απότομα παγιωμένες στάσεις και πρότυπα και την ακατάσχετη τεχνολογική πρόοδο να αμφισβητεί έγκυρες διαδικασίες του παρελθόντος, αποτελεί σίγουρα κοινοτυπία, αν όχι όχληση! Αυτό ισχύει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του Πλανήτη και η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση. Όμως, με τη γνωστή δαμόκλειο σπάθη του Δημόσιου Προϋπολογισμού, τις ιστορικές ακαμψίες της δημοσιοϋπαλληλικής γραφειοκρατίας και το ένα τέταρτο των μορφωμένων νέων της πατρίδας μας να μεταναστεύει στο εξωτερικό, τα πράγματα γίνονται ακόμα δυσκολότερα. Ποιός δημόσιος τομέας, για ποιόν και με τί χρήματα; Αναμφισβήτητα, ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα των κυβερνητικών μεταρρυθμίσεων, με συνέπεια και περιεχόμενο, κι αυτό το αποδεικνύει καθημερινά, εδώ και τέσσερις μήνες, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αφού διαθέτει εμπειρία, βούληση και κυρίως ικανούς ανθρώπους, με μια λέξη: αξιοπιστία που τόσο μας έλειψε τα τελευταία τέσσερα χρόνια! Ένας εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών του Δημοσίου, της πολιτικής και των πράξεών της, δηλαδή των ανθρώπων που τη στελεχώνουν, σε όλα τα επίπεδα, από το νεοδιόριστο υπάλληλο μέχρι τον παλαίμαχο γενικό διευθυντή, ένας εκσυγχρονισμός τολμηρός, με έγκυρο σχεδιασμό και γενναίες αποφάσεις, σε πέντε, τουλάχιστον, πεδία, αλλά αδιάρρηκτα δεμένα σε μια ενιαία βάση που δεν μπορεί να είναι άλλη από τη διαρκή μέριμνα για τον πολίτη:
πρώτον, διαφάνεια και αποτελεσματικότητα μιας κοινωνικά υπεύθυνης διακυβέρνησης ή με άλλα λόγια πως και που ξοδεύεται το δημόσιο χρήμα, σε καθεστώς σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και με το κόστος του χρήματος να επηρεάζει πρότυπα και συμπεριφορές σε έναν άνισο, πολλές φορές, αγώνα με την καθημερινότητα,
δεύτερον,ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του Δημοσίου, αλλά και βέλτιστη διαχείρισή της -τα δημόσια έγγραφα δεν είναι μουσειακά εκθέματα- με στόχο την άμεση ανταπόκριση σε αιτήματα και ανάγκες μιας κοινωνίας που διψά για το καλύτερο και το ερώτημα να πλανάται: πώς θα μπορούσαμε άραγε να ορίσουμε την, εδώ και πολλές δεκαετίες αναγνωρισμένη στον ιδιωτικό τομέα, aftersalessupport (εξυπηρέτηση των πελατών μετά την πώληση), στη σφαίρα της δημόσιας διοίκησης; Η φορολογία πρέπει να εξαντλείται στην απόδοσή της ή μήπως, σήμερα επιβάλλεται και η πρόνοια της σχετικής ενημέρωσης και η εξυπηρέτηση του πολίτη;
τρίτον, αποφασιστική ηγεσία στη δημόσια διοίκηση, μια ηγεσία που να εμπνέει, να προσφέρει ουσιαστικά κίνητρα απόδοσης και κυρίως όραμα με πάθος και μεράκι, που τόσο, όλοι μας, το έχουμε ανάγκη (όλοι, τελικά, θυμόμαστε τους καλούς προϊσταμένους) για να περάσουμε επιτέλους από την παραδοσιακή γραφειοκρατική διοίκηση σε μια σύγχρονη ανθρωποκεντρική οργανωτική κουλτούρα. Ποιός προΐσταται ποιών, πώς και γιατί;
τέταρτον, σύγχρονη εκπαίδευση των στελεχών της δημόσιας διοίκησης σε ένα ευρύ φάσμα ικανοτήτων και δεξιοτήτων, από την ικανότητα εκπόνησης μιας έκθεσης μέχρι την οικοδόμηση επιτυχημένων επαγγελματικών σχέσεων, και με έναν στόχο: την αναγνώριση και προαγωγή των αξιόλογων και δυναμικών στελεχών, αυτών που πραγματικά θέλουν να προκόψουν και να συμβάλουν σε ένα καλύτερο αύριο που αξίζουν τα παιδιά μας,
και πέμπτον, εξωστρέφεια της δημόσιας διοίκησης. Είμαστε κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέλος του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), καθώς και μιας σειράς διεθνών οργανισμών του ΟΗΕ, κι αυτό, από μόνο του, σημαίνει πολλά για όσους γνωρίζουν, σε μια προσπάθεια αναζήτησης άριστων πρακτικών αλλά και χρηματοδοτήσεων από όπου κι αν προέρχονται. Το αίτημα για μια συντονισμένη πολιτική εξωστρέφειας με τελικό αποδέκτη τον ίδιο τον πολίτη, είναι πλέον ανάγκη!
2. Ποιός φέρει την ευθύνη;
Πέντε επίπεδα πολιτικής πράξης που εγγυώνται το μέλλον της δημόσιας διοίκησης, με αφετηρία την ειλικρινή πολιτική δέσμευση, όπως αντανακλάται σε κάθε έκφανση της πολιτικής και με ένα πρόσημο: την αξιοκρατία. Και στο αιώνιο ερώτημα που στοιχειώνει την ιστορία των μεταρρυθμίσεων στη χώρα μας: στρατηγικό όραμα ή ρεαλιστική εξέλιξη της δημόσιας διοίκησης, η απάντηση πρέπει να είναι, επιτέλους, και τα δυο! Το πρώτο, η στρατηγική, παρότι φιγουράρει σε κάθε πολιτικό πρόγραμμα για να αξιοποιηθεί διαφημιστικά σε ένα προεκλογικό showoff, η αλήθεια δεν είναι τόσο παράλογη: η χάραξη μιας στρατηγικής με όραμα διευκολύνει κάθε ρεαλιστικό πρόγραμμα άσκησης δημόσιας πολιτικής, ιδίως σε περιπτώσεις ελλείμματος συντονισμού του κυβερνητικού έργου. Από την άλλη, δεν πρέπει να ξεχνάμε την ιστορία και την ταυτότητά μας: η ρεαλιστική χαρτογράφηση της δημόσιας διοίκησης αποτελεί sinequanon όρο για την προαγωγή της, όχι στη σφαίρα της φαντασίας αλλά σε πραγματικούς όρους. Διοίκηση δεν γίνεται με ασκήσεις επί χάρτου κι έχουμε την τύχη να είμαστε μια μικρή χώρα, με μόλις δέκα εκατομμύρια κατοίκους.
3. Τα καλά νέα
Το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης (ΕΚΔΑ) αποτελεί το θεσμικό όργανο υλοποίησης των πολιτικών εκπαίδευσης και κατάρτισης των στελεχών δημόσιας διοίκησης σε δυο καίριους τομείς:
πρώτον, παράγει στελέχη ταχείας εξέλιξης, με τη φοίτησή τους στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης (ΕΣΔΔ) και την τοποθέτησή τους σε όλο το φάσμα του δημόσιου τομέα,
και δεύτερον, εκπαιδεύει το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων στο Ινστιτούτο Διαρκούς Επιμόρφωσης (ΙΝΕΠ),
Δικαιούται, συνεπώς, exofficio, να εξελιχθεί σε εθνικό κέντρο αξιολόγησης της απόδοσης των δημοσίων υπηρεσιών, και γιατί όχι, ίσως και σε ένα Εθνικό Κέντρο με ευρωπαϊκή αναγνώριση, για τη γενικότερη επιμόρφωση και την εκπόνηση σχετικών μελετών και στον ιδιωτικό τομέα! Το CivilCollege στη Βρετανία και η ENA στη Γαλλία, ήδη το κάνουν και μάλιστα με επιτυχία!
Πρόσφατα, το ΕΚΔΑ απόκτησε νέο Πρόεδρο, τον Διονύση Κυριακόπουλο, ένα νέο άνθρωπο, μορφωμένο και δραστήριο. Οι συστάσεις του; Η αποδεδειγμένη εμπειρία του σε σχετικά προγράμματα, ο ζήλος και το όραμά για μια σύγχρονη δημόσια διοίκηση και κυρίως η αγάπη για ό,τι κάνει. Από τον απομονωτισμό του αθηναϊκού κράτους των προηγούμενων ετών, σε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για ολόκληρη την κοινωνία, με εξεταστικά κέντρα για την εισαγωγή στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης (ΕΣΔΔ) και την επιμόρφωση των δημοσίων λειτουργών, σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας, για να έχουν όλοι το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η νέα διοίκηση έχει βάλει ψηλά τον πήχη της εκπαίδευσης αλλά και της αξιολόγησης της δημόσιας διοίκησης.
Κι αν σε μια χώρα που υποφέρει από τη συνεχή αιμορραγία των δανειακών δεσμεύσεων στο εξωτερικό, οι πόροι δεν περισσεύουν, ένα είναι σίγουρο: πόροι μπορούν να βρεθούν και αυτό το γνωρίζει καλά η σημερινή ηγεσία του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης. Η αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των διεθνών οργανισμών, η ενίσχυση της συνεργασίας με ιδρύματα του εξωτερικού, η ανάδειξη των πλεονεκτημάτων των συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα αλλά πάντοτε με στρατηγική κοινωνικής πολιτικής, εντάσσονται στο πρόγραμμα της νέας διοίκησης. Στρατηγική σημαίνει εξεύρεση της καλύτερης διαδρομής για την επίτευξη του στόχου μας, όχι μόνο σε όρους management, αλλά και σε όρους χρηματοοικονομικής διαχείρισης (το χρήμα έχει κόστος και επιβαρύνει το παρόν και το μέλλον) και κυρίως σε όρους κοινωνικής πολιτικής, αφού συστατικό στοιχείο οποιασδήποτε ειλικρινούς προσπάθειας μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης είναι ένα: ο πολίτης! Για μια νέα, λοιπόν, αποτελεσματική, καλλιεργημένη και πολιτισμένη δημόσια διοίκηση. Και η νέα διοίκηση του ΕΚΔΑ φαίνεται να το γνωρίζει καλά!
Ανδρέας ΠαπαστάμουΟικονομικός σύμβουλος στο ΥΠΕΞ. Διδάσκει Οικονομική Διπλωματία στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Παν/μίου.Πηγή: HUFFIGTONPOST.GR
