Μιλώντας με τους συντονιστές τεσσάρων Λεσχών Ανάγνωσης για τον τρόπο λειτουργίας τους, τη σύνθεσή τους, τις προτιμήσεις και τις θεματικές τους
Κείμενο: Άννα Ρούτση Email: routsi@elculture.gr
Συνεχίζοντας τη σειρά αφιερωμάτων στις Λέσχες Ανάγνωσης, στο πλαίσιο μιας πρωτοβουλίας γνωριμίας μαζί τους που ξεκίνησε με αφορμή τα βραβεία βιβλίου Public και με τη στήριξη των Public, ερχόμαστε και πάλι σ’ επαφή με ανθρώπους που αγαπούν το βιβλίο, και μαζί μ’ αυτό, τον διάλογο και την επικοινωνία με άλλους ανθρώπους. Τέσσερις από αυτούς έχουμε τη χαρά να σας παρουσιάσουμε:
Τη Βάσω Μπερή από τη Λέσχη Ανάγνωσης Passe Partout Reading, την Τασία Βάκουλη – Κανίδου από τη Λέσχη Ανάγνωσης Βριλησσίων, την Αγνή Κορομπίλη- Αθανασούλα από την Ομάδα Βιβλίου «Η Λογοτεχνική παρέα» στα Βριλήσσια, καθώς και τον Γιάννη Καζάκο από τη Λέσχη Ανάγνωσης του Πολιτιστικού Κέντρου Εργαζομένων ΑΤΕ-Πειραιώς (ΠΟΚΕΑΤΕΠ).
Passe Partout Reading στο Contemporary Space Athens
Η Λέσχη Ανάγνωσης Passe Partout Reading ξεκίνησε σαν προέκταση του ομώνυμου blog της Βάσως Μπερή: «Σύντομα διαπίστωσα ότι γύρω μου υπήρχαν αρκετοί άνθρωποι με την ίδια ανάγκη και γεννήθηκε η ιδέα της Λέσχης Ανάγνωσης», μας διηγείται η ίδια. «Με φίλους και γνωστούς που αγαπούσαν τη λογοτεχνία φτιάξαμε μια παρέα με στόχο να συναντιόμαστε μια φορά το μήνα και να συζητάμε για βιβλία του ίδιου συγγραφέα ή της ίδιας θεματικής. Η Λέσχη Ανάγνωσης τώρα βαδίζει στον 4ο χρόνο λειτουργίας της και η αρχική παρέα έχει διευρυνθεί. Στο φιλόξενο σαλόνι του κτιρίου ΣΑΚΑ στον χώρο του Κολλεγίου συζητάμε για το βιβλίο του μήνα, εστιάζοντας σε ένα απόσπασμα που μας άρεσε, σε έναν ήρωα, στη ζωή του συγγραφέα ή στον τρόπο γραφής του. Συχνά διαφωνούμε και δεν είναι λίγες οι φορές που οι αρχικές απόψεις μας για το βιβλίο, αλλάζουν μέσα από τη συζήτηση. Και αυτό είναι που απολαμβάνουμε περισσότερο σ’ αυτή τη δράση! Αρκετές φορές έχουν τιμήσει τη Λέσχη μας με την παρουσία τους συγγραφείς, μεταφραστές, δημοσιογράφοι και άλλοι εκπρόσωποι του χώρου για να μας βοηθήσουν στη συζήτηση του βιβλίου που διαβάσαμε, να μας διαφωτίσουν περισσότερο με πληροφορίες γι’ αυτό ή ακόμη και να μας προτείνουν άλλα βιβλία».
Λ.Α. ΠΟΚΕΑΤΕΠ 11.6.2016
Το ΠΟΚΕΑΤΕΠ οργανώνει πολλές δραστηριότητες για τα μέλη του. Μια από αυτές είναι η Λέσχη Ανάγνωσης που λειτουργεί εδώ και 15 χρόνια. Έκτοτε έχει πραγματοποιήσει πάνω από 140 συναντήσεις με συμμετοχή 10-20 ατόμων κάθε φορά, από φέτος κάθε πρώτη Τρίτη του μήνα, από τον Οκτώβριο μέχρι και τον Ιούνιο ή Ιούλιο στα γραφεία του Συλλόγου στην Πλατεία Κάνιγγος.
«Στο διάστημα αυτό ήρθαμε σε επαφή με έργα της παγκόσμιας και ελληνικής πνευματικής δημιουργίας, κλασικής και σύγχρονης», λέει ο κ. Καζάκος, συντονιστής της λέσχης και Γεν. Γραμματέας ΠΟΚΕΑΤΕΠ. «Διαβάσαμε και συζητήσαμε για λογοτεχνικά βιβλία, δοκίμια, μελέτες, φιλοσοφικά έργα, μαρτυρίες κ.ά., ενώ γνωρίσαμε δεκάδες δημιουργούς όπως, ενδεικτικά, τους Νίτσε, Τολστόι, Σταντάλ, Μπαλζάκ, Θερβάντες, Αριστοτέλη, Πλάτωνα, Δέλτα, Σαμαράκη, Παπαδιαμάντη, Ξανθούλη, Καβάφη κλπ. Πολλοί Έλληνες συγγραφείς μας τίμησαν με την παρουσία τους και αντάλλαξαν μαζί μας απόψεις και εμπειρίες. Ανάμεσά τους οι Δούκα, Νόλλας, Κακούρη, Τάσιος, Κιουρτίδης, Καραποστόλης, Μαραγκόπουλος, Σταμάτης, Μπουναρτζίδης κ.ά».
Διαβάζοντας στα Βριλήσσια
Η Λέσχη Ανάγνωσης Βριλησσίων ξεκίνησε ως επιθυμία και ανάγκη συνταξιούχων, κυρίως εκπαιδευτικών, να συνεχίσουν να επικοινωνούν μέσα από το βιβλίο, γνωρίζοντας συγγραφείς μέσα από το έργο τους, σχολιάζοντας και κρίνοντας κάποιο βιβλίο και ανταλλάσσοντας απόψεις. «Η Μαρία Κατσάνη, φιλόλογος και η Κατερίνα Βουτσαδάκη, δασκάλα, εξασφάλισαν την αρωγή του Δήμου για τη στέγαση του εγχειρήματος και ξεκίνησαν τη λειτουργία της Λέσχης τον Ιανουάριο του 2016», μας εξηγεί η κα Βάκουλη-Κανίδου, που μαζί με την Αγνή Αθανασούλα συντονίζουν εδώ και δυο χρόνια τη λέσχη. «Υπήρξε ενθουσιασμός για αυτή τη νέα δραστηριότητα στον Δήμο και έγιναν 52 εγγραφές μελών. Τελικά τα τακτικά μέλη, τα οποία έρχονται σε κάθε συνάντηση, την πρώτη Δευτέρα κάθε μήνα, είναι 20-25 άτομα, στην πλειοψηφία γυναίκες συνταξιούχοι με ιδιαίτερη αγάπη και ενδιαφέρον κυρίως για το κοινωνικό και ιστορικό μυθιστόρημα. Στόχος της Λέσχης είναι η προσέγγιση, μελέτη και συζήτηση ελληνικών και ξένων λογοτεχνικών έργων. Παράλληλα γνωρίζουμε και παρουσιάζουμε τον συγγραφέα και προσεγγίζουμε τα ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα της εποχής κάθε έργου, μελετώντας ταυτόχρονα άλλα βιβλία και σχετικά άρθρα. Οι συντονίστριες συγκεντρώνουν σχετικές πληροφορίες που τις προωθούν ηλεκτρονικά στα μέλη. Υπάρχει επίσης μια ιστοσελίδα, που δημιούργησε και διαχειρίζεται η Βίνια Λυριτζή, με άρθρα των μελών για τα βιβλίο που μελετάμε, καθώς και δικές τους απόψεις, αναλύσεις και κριτικές. Η σελίδα αναρτάται και από τον πολιτιστικό φορέα του Δήμου και είναι ελεύθερη για ανάγνωση».
Η Αγνή Αθανασούλα συντονίζει και την Ομάδα Βιβλίου «Η Λογοτεχνική παρέα» και μας μιλάει γι’ αυτήν: «Τα μέλη της ομάδας μας είναι συνδημότισσες και κυρίως εκπαιδευτικοί, με τις οποίες ανταλλάσσαμε πληροφορίες για τα βιβλία που διαβάζαμε. Ένα απόγευμα Μαΐου το 2001 η Ελένη Μαστροκώστα- Σακελλαρίου μας μάζεψε στο σπίτι της για καφέ και πρότεινε να διαβάζουμε όλες συγχρόνως το ίδιο βιβλίο και να συζητάμε γι’ αυτό μια ορισμένη ημέρα του μήνα. Την ημέρα που η ανθρωπότητα ήταν συγκλονισμένη από την τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους της ΝΥ, την 11η Σεπτεμβρίου 2001, η ομάδα μας είχε ορίσει, ήδη από τον Μάιο, την πρώτη συνάντησή της. Κάποιες σκέφτηκαν “η ανθρωπότητα γυρίζει σελίδα και εμείς θα συζητάμε για βιβλία;” και δεν ήρθαν. Οι περισσότερες όμως μαζευτήκαμε και βέβαια οι συζητήσεις μας αρχικά ήταν για το ιστορικό γεγονός αλλά μετά κουβεντιάσαμε κυρίως για το βιβλίο που είχαμε διαβάσει και ορίσαμε τη θεματολογία των δέκα μηνιαίων συναντήσεών μας. Τα είχαμε καταφέρει, έγινε η αρχή και από τότε την τελευταία Κυριακή του μήνα, για δεκαοκτώ συνεχή χρόνια, μαζευόμαστε εκ περιτροπής στο σπίτι μιας φίλης της παρέας, αναλύουμε το βιβλίο που έχουμε ορίσει με σκοπό τη γνωριμία με τον συγγραφέα, την κατανόηση του κειμένου, την αποσαφήνιση τυχόν αποριών, την καλύτερη γνώση της εποχής στην οποία αναφέρεται το βιβλίο. Τα αναγνώσματά μας ορίζονται συνήθως ανά τρίμηνο: ελληνική ή ξένη λογοτεχνία κλασσική και σύγχρονη, δοκίμια κοινωνικού και φιλοσοφικού περιεχομένου, αρχαία ελληνική γραμματεία και για το τέλος πάντα ποίηση!».
Πώς επιλέγονται τα βιβλία, οι συγγραφείς, τυχόν θεματικές; Η κα Μπερή από την Passe Partout Reading διευκρινίζει: «Συνήθως το πρώτο κριτήριο στην επιλογή των βιβλίων είναι το θέμα του βιβλίου να προκαλεί μια ενδιαφέρουσα συζήτηση. Δεν εστιάζουμε σε κάποιο είδος, αλλά επιλέγουμε βιβλία με αναγνωρισμένη λογοτεχνική αξία από τη σύγχρονη ή και παλιότερη βιβλιοπαραγωγή. Με τον καιρό διευρύνθηκαν τα ενδιαφέροντα των μελών και με προτάσεις τους ορίστηκαν οι θεματικές ενότητες. Μέχρι στιγμής έχουμε διαβάσει τους Ρώσους κλασσικούς συγγραφείς και είχαμε την τύχη και την τιμή να μας ξεναγήσει στον κόσμο τους ο Δημήτρης Τριανταφυλλίδης. Διερευνήσαμε τα έργα της γενιάς του ’30 και οργανώσαμε παρουσίαση στην οικία Κατακουζηνού. Κάναμε περίπατο για τον Παλαμά στον Εθνικό Κήπο. Στη θεματική ενότητα των Γυναικών Συγγραφέων διαβάσαμε τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα αναγνωρισμένων γυναικών συγγραφέων της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η φετινή μας θεματική θα αναφέρεται στις “οικογενειακές σχέσεις στη λογοτεχνία” και θα πλαισιωθεί με επισκέψεις σε μουσεία και ομιλίες για τις οικογενειακές σχέσεις στα έργα των αρχαίων κλασσικών αλλά και με επισκέψεις συγγραφέων ή μεταφραστών που σχετίζονται με το βιβλίο που θα διαβάζουμε. Το πρόγραμμα της Λέσχης αναρτάται στη σελίδα του blog.
Λ.Α. ΠΟΚΕΑΤΕΠ με την Καρολίνα Μέρμηγκα
«Η Λέσχη του ΠΟΚΕΑΤΕΠ δεν λειτουργεί σε θεματική βάση ούτε είναι προσανατολισμένη στην τρέχουσα “ευπώλητη” λογοτεχνία», μας λέει από την πλευρά του ο κ. Καζάκος. «Διαβάζουμε πεζογραφία, ποίηση, φιλοσοφία, δοκίμια και ό,τι άλλο θεωρηθεί αξιόλογο ή υποσχόμενο μια καλή εμπειρία ανάγνωσης και συζήτησης. Χωρίς περιορισμούς εποχής, προέλευσης, συγγραφέα ή θέματος. Επίσης προσπαθούμε να εντάξουμε και τη δημιουργική δουλειά συναδέλφων συγγραφέων που εκπροσωπούν επάξια τον κλάδο μας. Είμαστε υπέρ της μεγαλύτερης δυνατής ποικιλίας, ώστε να καλύπτονται τα ενδιαφέροντα όλων κατά το δυνατόν. Η επιλογή των βιβλίων γίνεται από τα ίδια τα μέλη με προτάσεις και ανταλλαγή απόψεων, με προγραμματισμό συνήθως τον Σεπτέμβριο και ίσως και ενδιάμεσα, τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο».
Η λογοτεχνική παρέα στα Βριλήσσια
Η κα Κανίδου σχολιάζει: «Αρχικά ορίζεται η θεματολογία της επομένης αναγνωστικής χρονιάς και τα μέλη προτείνουν σχετικά βιβλία δίνοντας πληροφορίες και μια μικρή περίληψη. Επιλέγονται τα βιβλία που συγκεντρώνουν τις περισσότερες προτιμήσεις και τον Ιούνιο διαμορφώνεται το πρόγραμμα με ημερομηνίες και τους εννέα τίτλους βιβλίων της επομένης αναγνωστικής χρονιάς. Η Λέσχη, με φετινή θεματολογία “Βραβεία Νόμπελ λογοτεχνίας του 20ου αιώνα” ξεκίνησε, την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου 2019, με πολύ καλή διάθεση. Ήρθαν και νέα μέλη με κέφι, άνεση και δυναμισμό και αυτό δίνει νέα προοπτική για πλουραλισμό απόψεων, πολύ παραγωγική και γόνιμη συζήτηση. Όπως και τα προηγούμενα χρόνια έτσι και φέτος προγραμματίζονται παράλληλες δράσεις, δηλαδή συζητήσεις με θεματολογία σχετική με το βιβλίο και το διάβασμα, συμμετοχή σε λογοτεχνικές ή πολιτιστικές εκδηλώσεις άλλων φορέων του δήμου μας και παρακολούθηση παρουσίασης βιβλίων σε γειτονικές Λέσχες».
εκδήλωση Passe Partout Reading στην Οικία Κατακουζηνού
Οι συνομιλητές μου περιγράφουν τη σύνθεση της ομάδας, τα χαρακτηριστικά των μελών, τις προτιμήσεις και τον τρόπο συμμετοχής τους: «Η ομάδα μας αποτελείται κυρίως από γυναίκες», μου λέει η κα Μπερή. «Παρόλο που είναι όλες εργαζόμενες και με πολλές υποχρεώσεις, αφιερώνουν πολύ χρόνο στο διάβασμα και αρκετές έχουν συμμετάσχει και σε άλλες αναγνωστικές δράσεις στο παρελθόν. Στο διάστημα που γνωριζόμαστε έχουμε βρει κι άλλα κοινά ενδιαφέροντα, όπως την αγάπη για το θέατρο, το οποίο κάποιες φορές συνδυάσαμε με το βιβλίο που διαβάζαμε. Όπως όταν διαβάζαμε το βιβλίο της Margaret Atwood “Το παιδί της Τρικυμίας” και μας επισκέφθηκε ο σκηνοθέτης κ. Στρατής Πανούριος για να μας μεταφέρει την εμπειρία της μεταφοράς ενός κλασσικού έργου στο θέατρο. Για να έρθει κάποιος στη συντροφιά μας δεν υπάρχει άλλη προϋπόθεση παρά η διάθεση για διάβασμα. Δεν υπάρχει κόστος συμμετοχής και καμία άλλη δέσμευση. Ως συντονίστρια της Λέσχης επικοινωνώ με τα μέλη, κυρίως μέσω mail, για να τους ενημερώσω για κάποια εκδήλωση που πιστεύω ότι τους ενδιαφέρει, να τους στείλω πληροφορίες για το βιβλίο που διαβάζουμε ή να τους ενημερώσω για τον καλεσμένο που θα έχουμε στην επόμενη συνάντησή μας».
από εκδρομή της Ομάδας Βιβλίου Βριλησσίων
«Σήμερα η ομάδα μας αποτελείται από 15 γυναίκες, που έχουμε γίνει μια ζεστή συντροφιά», λέει η κα Αθανασούλα. «Ανάμεσά μας υπάρχουν συνταξιούχοι και εν ενεργεία εκπαιδευτικοί, γιατροί, δημοσιογράφοι, δημόσιοι υπάλληλοι και μία αγιογράφος. Με αφορμή το βιβλίο έχουμε γιορτάσει ευτυχή γεγονότα κι έχουμε μοιραστεί χαρές και λύπες ή και απώλειες. Όλες συμμετέχουμε ενεργά, διαβάζουμε το καθορισμένο βιβλίο, διατυπώνουμε τις απόψεις μας, ανταλλάσσουμε τις πληροφορίες που έχουμε συγκεντρώσει. Επιπλέον, όταν υπάρχει δυνατότητα, βρίσκονται κοντά μας συγγραφείς, μεταφραστές ή επιμελητές των βιβλίων. Με αφορμή τα διάφορα βιβλία παρακολουθούμε σχετικές θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφικές προβολές ή λογοτεχνικές εκδηλώσεις άλλων πολιτιστικών φορέων. Μέχρι και εκδρομή με το τρένο κάναμε τον Σεπτέμβριο του 2007 για να βρεθούμε σε μικρό χωριό στην Πίνδο στα 1100μ., στο φιλόξενο σπίτι μιας φίλης, όπου συζητήσαμε το βιβλίο του Τολστόι “Πόλεμος και Ειρήνη” γύρω από το αναμμένο τζάκι! Ο σχεδιασμός για τη 19η χρονιά της ομάδας είναι ξένη λογοτεχνία για το πρώτο τετράμηνο. Θα ακολουθήσει ένα τρίμηνο με δοκίμια, δύο έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και θα κλείσουμε όπως κάθε φορά στη συνάντηση του Ιουνίου με ποίηση σε φιλόξενο κήπο».
Λ.Α. ΠΟΚΕΑΤΕΠ με τον Γιάννη Μακριδάκη
Ο κ. Καζάκος μας περιγράφει τη λέσχη του: «Τα μέλη της ομάδας είναι συνάδελφοι τραπεζοϋπάλληλοι (εν ενεργεία ή συνταξιούχοι), μέλη των οικογενειών τους ή και φίλοι τους, σε ένα ποσοστό, που πρέπει να γίνουν μέλη του ΠΟΚΕΑΤΕΠ. Κατά κανόνα είναι άνθρωποι μέσης και άνω ηλικίας, με εμπειρίες και ποικίλα ενδιαφέροντα, συνήθως πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και κατά συντριπτική πλειοψηφία γυναίκες. Κατά τις συναντήσεις, συνήθως κάποιο από τα μέλη που έχει αναλάβει να μιλήσει για το βιβλίο και τον συγγραφέα κάνει την εισήγηση και ακολουθεί συζήτηση και παρεμβάσεις από όλα σχεδόν τα μέλη που εκθέτουν τις εντυπώσεις τους και κρίνουν τον συγγραφέα και το έργο. Όταν έχουμε καλεσμένο κάποιον τιμώμενο δημιουργό, ένα μεγάλο μέρος της – δίωρης ή και τρίωρης – συζήτησης αφιερώνεται σε ανταλλαγή απόψεων με τον συγγραφέα και υποβολή ερωτήσεων πάνω στο έργο και τις συνθήκες που το δημιούργησαν. Η τελευταία συνάντηση της ομάδας το καλοκαίρι, προσπαθούμε να γίνεται εκτός Αθηνών και συνδυάζεται με μπάνιο στη θάλασσα και συνεστίαση. Φέτος, ξεκινάμε με Αριστοτέλη (Ηθικά Νικομάχεια – Κεφάλαια περί φιλίας) και συνεχίζουμε με Νότη Μαυρουδή («Μετά πάσης ειλικρινείας») και Νίκο Σαραντάκο («Μύθοι και πλάνες για την Ελληνική γλώσσα»). Στις προτάσεις για την υπόλοιπη περίοδο περιλαμβάνονται οι Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Εντουάρντο Γκαλεάνο, Νίκος Ψιλάκης, Σουσιάκου Έντο κλπ».
Η γνωριμία μας με τις Λέσχες Aνάγνωσης πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο 2019 με αφορμή τα Βραβεία Βιβλίου Public και την πρωτοβουλία του ελculture για συναντήσεις και συνομιλίες με αυτό το ιδιαίτερο φιλαναγνωστικό κοινό.
ΠΗΓΗ: EλCULTURE
