Φαντάστηκες ποτέ το σχολείο σου διαφορετικό; Το φαντάστηκες περισσότερο ελεύθερο, με περισσότερο παιχνίδι και γνώση που μην την χορταίνεις; Σκέφτηκες ποτέ πως θα ήταν στο καθημερινό σου πρόγραμμα να μην γράφει «Γλώσσα, Γλώσσα, Μαθηματικά, Γυμναστική»; Πως θα ήταν να μπαίνεις στην τάξη με τις παντόφλες σου; Να αράζεις στο χαλί και να ζητάς από το δάσκαλο να σου μάθει κι εκείνο και το άλλο; Πως θα ήταν να βγαίνεις στην αυλή για να λύσεις μια άσκηση; Πως θα ήταν να μην νιώθεις ότι αποτυγχάνεις, αλλά να αριστεύεις σε πράγματα που σου αρέσουν; Σαν γονιός σου πέρασε η σκέψη να μην κάνεις θυσίες για τα παιδιά σου, αλλά να επενδύσεις σε αυτά και να τα βλέπεις να επιλέγουν εκείνα; Σαν δάσκαλος πειραματίστηκες ποτέ με την ιδέα να μην δημιουργείς στους μαθητές σου υποχρεώσεις, αλλά ευθύνες και να μην προσαρμόζονται αυτά στη δική σου μεθοδολογία, αλλά εσύ στις δκές τους ανάγκες; Εγώ πήρα τις απαντήσεις μου, διαβαίνοντας το κατώφλι του «Big Bang School» στο Λάκκωμα, λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη και φορώντας παντόφλες από εκείνες που κάνουν τις πιο δημιουργικές διαδρομές.
Αυτό το δημοτικό σχολείο σε κάνει όντως να θες να ξαναγραφτείς στην πρώτη δημοτικού, χωρίς δεύτερη σκέψη. Ξεκίνησε όντως για να αποτυπώσει την αλλαγή στην εκπαίδευση, μέσα από μια έκρηξη δημιουργικότητας, με επιστημονική χροιά. Γονείς από τα Χανιά, την Αθήνα, την Εύβοια άλλαξαν ζωή και «ανηφόρησαν» για να φέρουν εδώ τα παιδιά τους.
«Η ιδέα του Big Bang School ξείνησε από την Βέτα Γεωργιάδου που έχει το «Σχολείο της Φύσης» στον Τρίλοφο, τον Βρεφονηπιακό σταθμό και οι γονείς της έλεγαν πάντα “άντε ρε Βέτα και τι θα γίνουν τα παιδιά μετά από εδώ”, οπότε μπήκαν στο μυαλό της ιδέες για να γίνει το δημοτικό. Εγώ ήμουν δάσκαλος στην Κρήτη σε ένα ορεινό χωριό, στο Φουρφουρά και γνωριστήκαμε και μου λέει “πάμε να το κάνουμε μαζί”. Στην αρχή φοβήθηκα, γιατί όταν είσαι δημόσιος υπάλληλος και παιδί δημοσίων υπαλλήλων, δεν είναι και το πιο εύκολο να πάρεις την απόφαση. Μου πήρε λίγο καιρό. Παραιτήθηκα και ανέβηκα στη Θεσσαλονίκη. Μετά από 4 χρόνια ήρθε η ώρα να γίνει αυτό το σχολείο, που στην πραγματικότητα υπήρχε από πάντα, αλλά δεν ξέραμε πότε θα πάρει σάρκα και οστά.
Στην πραγματικότητα χρειάστηκαν τέσσερις μήνες για να το στήσουμε. Ήταν μέχρι να βρεθούν οι άνθρωποι κλειδιά. Όταν βέβαια κάτι το δουλεύεις πολύ δεν έχεις φόβο. Θυμάμαι ήμουν φαντάρος και ζωγράφιζα σχολεία. Η Βέτα αντίστοιχα μια ζωή σκέφτεται την εκπαίδευση. Και να που ήταν φέτος η χρονιά μας» αναφέρει ο Άγγελος Πατσιάς, ο διευθυντής του «Big Bang School» που δηλώνει τυχερός και ευγνώμων για ό,τι του δόθηκε μετά από μπόλικα χρόνια στην εκπαίδευση.
«Τα χωράφια είναι η αυλή μας»
Εδώ μέσα στα χωράφια, τα αμπέλια και τον τρανό ορίζοντα τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα για εκπαιδευτικούς, γονείς και πρωτίστως για τα παιδιά. «Όταν είσαι εδώ… είσαι στην απεραντοσύνη. Δεν υπάρχει τίποτα που να διακόπτει το μάτι σου. Έχεις τη θάλασσα απέναντι, τον Όλυμπο στο βάθος, νιώθεις μικρός. Θες δε θες ταπεινώνεσαι και γαληνεύεις. Αυτό φαίνεται και στα παιδιά. Κατευθείαν όταν έρχονται είναι σα να βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον. Οι γονείς τα απογεύματα ησυχάζουν εδώ έξω επίσης. Η αρχιτεκτονική θέλαμε να σβήνει με το τοπίο, να μην πληγιάζει το τοπίο, να μην είναι επιθετική. Τα τρία κτίρια εναρμονίζονται με το περιβάλλον, οι καμπύλες του είναι όμορφες και δημιουργούν «αγκαλιές». Είναι ο χώρος που μαζεύεται η κοινότητα. Με τα τρία κτίρια σπάσαμε τη δυναμική των 300 παιδιών σε εκατοντάδες, ώστε να γίνεται διαχειρίσιμο και ανθρώπινο. Μιλάμε για ένα 12θέσειο σχολείο με τέσσερις τάξεις σε κάθε κτίριο. Αυτή την στιγμή είμαστε 6αθέσιο. Έχουμε δύο «πρώτες» και μέχρι την «πέμπτη» μετά. Περί τα 80 παιδάκια έχουμε προς το παρόν» εξηγεί ο κ.Πατσιάς που πάντα πίστευε ότι θα έρθει η στιγμή για ένα τέτοιο σχολείο.
«Το φανταζόμουν ότι θα υπάρξει αυτό το σχολείο. Είναι σπίτι εδώ από πολλές απόψεις. Όταν είσαι σε ένα μέρος που σε εμπνέει, δεν σε καταπιέζει, θες να έρχεσαι, ξεκινάς τη μέρα σου με τους καλύτερους οιωνούς. Το μέρος σε εγκαλιάζει και παιδαγωγικά αυτό είναι υπέροχο, γιατί με τα πιτσιρίκια κατευθείαν αυτό ακτινοβολεί. Τα χωράφια είναι η αυλή μας. Τον εξωτερικό χώρο τον αξιοποιούμε με πολλούς τρόπους. Σίγουρα δεν αυτορυθμίζονται τα παιδιά με έναν μαγικό τρόπο, γιατί από πίσω υπάρχει πάντα μια άλλη οικολογία της οικογένειας και της κοινωνίας κι εδώ έρχεσαι και δημιουργείς ένα άλλο πλαίσιο, αλλά μαθαίνουν το πλαίσιο σχετικά γρήγορα» εξομολογείται ο ίδιος. Για εκείνον η ιδανική μάθηση χρειάζεται αυτονομία, χρειάζεται μέντορες, αλληλεπίδραση, εργαλεία, λαχτάρα για το κανιούργιο, βήματα ελευθερίας, χωρίς όμως να χάνονται τα σαφή πλαίσια, γιατί αλλιώς το παιδί θα χαωθεί.
Εσωτερικά κίνητρα, θεματικές και αντίληψη για την ζωή… στον πίνακα!
«Έχουμε δώσει μια υπόσχεση… να δείξουμε πως μπορείς να διδάξεις τους στόχους του αναλυτικού προγράμματος, ότι πρέπει δηλαδή να μάθει σύμφωνα με το υπουργείο ένα παιδί, χωρίς όμως να καταπιέσουμε ούτε μια στιγμή το δημιουργικό κομμάτι του παιδιού, χωρίς να το κάνουμε να αντιπαθήσει το σχολείο και το να μαθαίνει. Αισθάνομαι ευγνώμων για τους συνεργάτες μου, γιατί κλήθηκαν φέτος να πάρουν ένα αναλυτικό πρόγραμμα και να το ξαναγράψουν με τέτοιο τρόπο, ώστε να ταιριάζει σε όλα τα παιδιά. Υπάρχουν θεματικές που κρατάνε 5-6 εβδομάδες, που μέσα σε αυτές είναι οι στόχοι όλου του εκπαιδευτικού προγράμματος, όπως την έχουν ορίσει οι εκπαιδευτικοί μέσα στη χρονιά και κάτω από αυτά υπάρχουν κάποιες κεντρικές μακροέννοιες, οι οποίες δουλεύονται στη διάρκεια των έξι ετών και μέσα στην τάξη, ώστε να καλλιεργηθεί η στάση των παιδιών, η γνώση και η αντίληψη για τη ζωή. Το όμορφο είναι ότι δεν υπάρχει μια μεθοδολογία. Είναι ένα μπλέξιμο από διδασκαλία και βίωμα. Βλέπεις την τάξη που έχεις και δίνεις στα παιδιά ότι χρειάζονται. Άλλοτε κάνεις project, άλλοτε αυθεντική μάθηση, άλλοτε αυτόνομη μάθηση» τονίζει ο Άγγελος.
Αγορές, μυστήρια στην ζωούπολη, κατασκευές, αλλά και θεματικές που έχουν να κάνουν με την κοινωνική αλληλεπίδραση δίνουν και παίρνουν ανάλογα με την τάξη.
«Η Ε’ δημοτικού είναι μια εβδομάδα στο “Χαρίσειο” γηροκομείο, έχοντας δουλέψει για έξι εβδομάδες την κοινωνική αλληλεπίδραση και πάνε να κάνουνε την αξιολόγησή τους σε ένα περιβάλλον για να δουν πως όρισμενες δράσεις οδηγούν σε ορισμένα αποτελέσματα. Γενικά, ο εκπαιδευτικός κουμπώνει σε κάθε θεματική και το παιδί νιώθει ότι ζει πάντα μια κοινή ιστορία. Τα σχολεία που έχουμε μάθει… που είχαμε έναν εκπαιδευτικό που τα ήξερε όλα που ήταν αυθεντία, που είχαμε ένα βιβλίο που τα ήξερε όλα κλπ δεν μπορούν να καλλιεργήσουν δεξιότητες για ένα μέλλον το οποίο δεν έχουμε ιδέα ποιο θα είναι τελικά. Το να μάθεις να συνεργάζεσαι, να μάθεις να επικοινωνείς τις ιδέες σου, να αντιλαμβάνεσαι τον εαυτό σου, θα είναι εφόδια βασικά για την επιβίωση από δω και πέρα. Θέλουμε επίσης να εξαλείψουμε τον όποιο ανταγωνισμό υπάρχει και να δώσουμε κίνητρα εσωτερικά στα παιδιά. Να ξέρουν γιατί τους αρέσει να μαθαίνουν» επιμένει ο διευθυντής του «Big Bang School».
«Στο σχολείο μας ο καθένας ψάχνει να βρει την προσωπική του αριστεία»
Εδώ οι ξένες γλώσσες εδώ είναι ένα διαφορετικό μάθημα, που ξεκλειδώνει κώδικες άλλων γλωσσών, ένα μάθημα διαπολιτισμικής αγωγής και γλωσσολογίας ταυτόχρονα, βασισμένο στην αγάπη των παιδιών να μαθαίνουν τα «γιατί» των πραγμάτων. Στο «Big Bang School» εργάζονται 25 εκπαιδευτικοί κάνοντας τα κύρια μαθήματα, αλλά και τα επιλεγόμενα που λαμβάνουν χώρα κάθε μέρα την τελευταία ώρα εκτός Παρασκευής. Τις Παρασκευές γίνονται τα σχολικά συμβούλια. «Είναι τα συμβούλια των παιδιών και εμείς σηκώνουμε χέρι για να συμμετέχουμε σε αυτά. Εδώ συζητούν προβλήματα και προτάσεις. Η δημοκρατία των παιδιών είναι το κάτι άλλο. Είναι απόλαυση και πολύ συγκινητικό ταυτόχρονα δηλώνει ο κ.Πατσιάς και υπογραμμίζει πως το σημαντικό στην εκπαίδευση είναι να βρει το κάθε παιδί την προσωπική αριστεία.
«Οι γονείς μας εμπιστευτηκαν αλλά την ίδια στιγμή είμαστε όλοι παιδιά ενός εκπαιδευτικού συστήματος και κάθε τι νέο προκαλεί ανησυχία. Δεν μπορεί όμως ο εκπαιδευτικός να επαναπαύεται σε μια μεθοδολογία, επειδή η ομογενοποίηση είναι πρακτικά εύκολη. Παράγουμε στα σχολεία ένα μοντέλο παιδιού που γνωρίζει να αναπαράγει πληροφορία, γνωρίζει να στρωθεί και να διαβάσει για 3-5 ώρες κάθε μέρα και μετά τι; Πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο χωρίς να ξέρουν αν αυτή είναι η σχολή που αγαπούνε, δεν γνωρίζουν να ερευνούνε, δεν αγαπάνε να μαθαίνουν. Δεν είναι όλα τα παιδιά έτσι, αλλά είναι ένας μεγάλος αριθμός δυστυχώς. Είναι κρίμα να αφήνεις τη δυναμική των παιδιών αναξιοποίητη. Εμένα με καίει πολύ αυτό. Πολλοί θα μπορούσαν να είχαν μεγαλουργήσει στη ζωή τους, αλλά κανείς δεν τους είπε κάνε αυτό στο οποίο είσαι καλός. Στο σχολείο μας ο καθένας ψάχνει να βρει την προσωπική του αριστεία και αποδεχόμαστε ότι το παιδί είναι ο στόχος μας. Το σύστημα θα έπρεπε να έχει αυτόν τον στόχο» λέει.
Να καλλιεργεις την ευθύνη, αλλά όχι την υποχρεώση!
«Τα παιδιά έχουν από την πρώτη μέρα το “κάτι” της ευθύνης για το σπίτι. Εδώ τελειώνουν τα μαθήματά μας, αλλά τους βάζουμε να κάνουν κάτι στο σπίτι ανάλογα με την ηλικία. Ο γονιός δεν θα μου πει τι έχω να κάνω, εγώ έχω να κάνω. Καλλιεργούμε λοιπόν την ευθύνη, θέλουμε να δούμε ανθρώπους που θα είναι στο μέλλον υπεύθυνοι» καταλήγει ο Άγγελος Πατσιάς και φαντάζεται πλέον πως θα είναι ένα αντίστοιχο γυμνάσιο ή λύκειο.
Πηγή: grtimes – Ελένη Σκάρπου
