Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) στεγάζεται στο πρώην εργοστάσιο ζυθοποιίας ΦΙΞ στη λεωφόρο Συγγρού και ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2000. Η ανακατασκευή του ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2014 ‒ το κτίριο καταλαμβάνει 18.142 τ.μ. σε οικόπεδο επιφάνειας 3.123 τ.μ.
Παρότι πολλές φορές εξαγγέλθηκαν τα εγκαίνιά του, αναβάλλονταν διαρκώς, με αποτέλεσμα να παραμένει κλειστό. Το ΥΠΠΟΑ έχει διαθέσει περισσότερα από 40 εκατομμύρια ευρώ για το έργο, ενώ 3 εκατομμύρια πρόσφερε ως δωρεά το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος τον Ιούλιο 2018 για τον εξοπλισμό του και την εφαρμογή εγκεκριμένων μελετών για τη λειτουργία της μόνιμης συλλογής.
Το προηγούμενο χρονικό διάστημα μέρος της συλλογής εγκαταστάθηκε ακολουθώντας την εγκεκριμένη μουσειολογική μελέτη της Κατερίνας Κοσκινά, ενώ έκλεισαν οι εκκρεμότητες σχετικά με τις εργασίες φωτισμού, οργάνωσης των χώρων υποδοχής και εξυπηρέτησης των επισκεπτών, και σχετικά με τους χώρους εστίασης, το πωλητήριο αλλά και μια σειρά από διοικητικά και οργανωτικά ζητήματα. Παράλληλα, o διαγωνισμός για το καφέ και το εστιατόριο του μουσείου είναι σε εξέλιξη και οι χώροι αυτοί αναμένεται να είναι σε λειτουργία μέσα στον Μάρτιο.
Στις 24 Φεβρουαρίου το ΕΜΣΤ άνοιξε τις πύλες του για τους δημοσιογράφους με αφορμή τη συνέντευξη Τύπου στην οποία συμμετείχε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. Για το κοινό θα ανοίξει στις 28 Φεβρουαρίου και θα είναι με ελεύθερη είσοδο για έναν ολόκληρο μήνα, ενώ από τις 24 Φεβρουαρίου έως τις 26 Φεβρουαρίου θα δέχεται ομάδες μαθητών.
Η συλλογή του μουσείου αριθμεί πάνω από 1.000 έργα, τα οποία καλύπτουν τομείς όπως «ζωγραφική και τρισδιάστατα αντικείμενα», «φωτογραφία και νέα μέσα», «αρχιτεκτονική και βιομηχανικός σχεδιασμός». Στις αίθουσες της μόνιμης συλλογής παρουσιάζονται 172 έργα 78 Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών με τρεις κατευθύνσεις: «Αναφορές μνήμης – Διεκδικήσεις – Πολιτικές αφηγήσεις», «Όρια και διελεύσεις» και «Ετεροτοπίες – Μυθολογίες του οικείου – Νέες προοπτικές».
Στα αποκτήματα του ΕΜΣΤ συμπεριλαμβάνονται σημαντικά έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, όπως οι Στήβεν Αντωνάκος, Μπιλ Βιόλα, Ντίκος Βυζάντιος, Έμιλυ Ζασίρ, Ίλια και Εμίλια Καμπακόφ, Βλάσης Κανιάρης, Νίκος Κεσσανλής, Γιάννης Κουνέλλης, Σιρίν Νεσάτ, Λουκάς Σαμαράς, Κώστας Τσόκλης, Μόνα Χατούμ, Γκάρυ Χιλλ, Χρύσα, Κώστας Βαρώτσος, Δημήτρης Τζαμουράνης, Νίκος Αλεξίου, Μαρίνα Αμπράμοβιτς κ.ά., τα οποία ουσιαστικά καλύπτουν το φάσμα της μεταπολεμικής και σύγχρονης εικαστικής δημιουργίας.
Η συλλογή του ΕΜΣΤ εμπλουτίζεται διαρκώς από δωρεές καλλιτεχνών, συλλεκτών και ιδιωτών, γι’ αυτό χρειάστηκε να μετακινηθούν συγκεκριμένα έργα. Παράλληλα, η εκθεσιακή δραστηριότητα μοιράζεται στις αίθουσες της μόνιμης συλλογής, στις περιοδικές εκθέσεις, στις δράσεις και στις εκδηλώσεις.
Στην έκθεση της μόνιμης συλλογής αναδεικνύονται τάσεις και θεματικές ενότητες που δίνουν έμφαση σε έργα κοινωνικού και πολιτικού χαρακτήρα και συνδέονται με τη διεθνή συγκυρία, την κατάσταση στη Μεσόγειο και, φυσικά, με την Ελλάδα. Όσον αφορά τις περιοδικές εκθέσεις, αυτές θα παρουσιάζονται κατά κύριο λόγο στο πρώτο υπόγειο και στο ισόγειο.
Αναμφίβολα, ένα από το πιο εντυπωσιακά έργα του μουσείου είναι το «Πλοίο της ζωής μου» του Ίλια Καμπακόφ που βρίσκεται στον τέταρτο όροφο και περιβάλλεται από έναν ξύλινο φράχτη. Εκεί ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει ένα ξύλινο καράβι στο οποίο υπάρχουν 25 χάρτινα κιβώτια συσκευασίας με αντικείμενα, φωτογραφίες και κείμενα σχετικά με διαφορετικές περιόδους της ζωής του καλλιτέχνη.
Όσον αφορά τα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, ξεχωρίζουν τα χαρακτηριστικά έργα τη Έμιλυ Ζασίρ, όπως η «Προσφυγική Σκηνή», στη μνήμη των 418 παλαιστινιακών χωριών που καταστράφηκαν, ερημώθηκαν και κατακτήθηκαν από το Ισραήλ το 1948, και το «A Classroom» από τη σειρά «Βηθλεέμ και Ραμάλα».
Άλλο εντυπωσιακό έργο είναι το «Αντι-Θεαματικό θέατρο: Δύο γλυπτικά μονόπρακτα – “Ελεγεία του Homo Faber”, 1976» του σπουδαίου γλύπτη Θόδωρου. Το έργο αποτελείται από έναν ξύλινο μαυροπίνακα με κιμωλία και τέσσερις μεταλλικούς κύβους με χαραγμένο κείμενο στη μία όψη και το περιεχόμενο τεσσάρων δράσεων στο εσωτερικό τους. Του ίδιου καλλιτέχνη είναι και το έργο που φέρει τον τίτλο «Χειρισμός XV, Παραλλαγές για ένα μνημείο, 1970-1977».
Επίσης, εκτίθενται τα εμβληματικά έργα της διακεκριμένης Ελληνίδας Χρύσας, που υπήρξε από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λουμινισμού στον χώρο της γλυπτικής και φιλοτέχνησε τα έργα της με διάφορα υλικά, όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο, ο γύψος, το νέον και το ακρυλικό γυαλί. Έργα της έχουν εκτεθεί σε διάσημα μουσεία και γκαλερί σε όλο τον κόσμο, π.χ. στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) στη Νέα Υόρκη, στο Minneapolis Walker Art Center, στο Whitney και στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Μόντρεαλ.
Μερικά από τα έργα που επίσης ξεχωρίζουν είναι το «Χωρίς Τίτλο» του Γιάννη Κουνέλλη, το «Μετά το τέλος της διαδήλωσης» του Κωστή Βελώνη, η «Τυφλή Ζωγραφική» του Γιώργου Λαζόγκα, ο «Πραγματικός Χρόνος» της Ρένας Παπασπύρου και το «FΙΧit» της Μόνα Χατούμ, μια δημιουργία που περιέχει υλικά και μηχανήματα από το παλιό εργοστάσιο ΦΙΞ.
«Το ίδιο το κτίριο του ΕΜΣΤ, η ζυθοποιία ΦΙΞ, έργο του οραματιστή αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτου, επιστρέφει με νέα ζωή, έτοιμο να δώσει νέα πνοή στο κέντρο της Αθήνας» δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και ανακοίνωσε ότι τα εγκαίνια θα γίνουν σε λίγες εβδομάδες, ενώ το κτίριο, ύστερα από συνεννόηση με τη διοίκηση της Αττικό Μετρό, θα περάσει στην ιδιοκτησία του ΕΜΣΤ.
Όπως επισήμανε η υπουργός Πολιτισμού: «Σήμερα είναι μια ιστορική μέρα για το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, αλλά και για το Υπουργείο Πολιτισμού. Είναι η μέρα που το ΕΜΣΤ -έτσι έχουμε συνηθίσει να το λέμε, και έτσι θέλουμε να συνεχίσουμε να το λέμε- ανοίγει, για πρώτη φορά με τις μόνιμες συλλογές του. Μέχρι σήμερα το κτήριο του ΦΙΞ έχει χρησιμοποιηθεί ως ένας πολιτιστικός πολυχώρος. Έχει στεγάσει σημαντικές εκδηλώσεις, σημαντικές εκ θέσεις. Όμως ο προορισμός του είναι να είναι ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης το οποίο παράλληλα θα φιλοξενεί μεγάλες εκθέσεις, μεγάλα γεγονότα. Είμαστε πέντε μέρες πριν την εκπνοή του Φεβρουαρίου του 2020, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης ανοίγει. Όπως όλα τα πράγματα όταν ανοίγουν, για να μείνουν ανοιχτά. Το ίδιο θα συμβεί και εδώ. Αναγνωρίζω ενδεχομένως ότι κάποιοι δυσκολεύονται να πειστούν διότι είδαν και άκουγαν στο παρελθόν πολλά εγκαίνια και πολλά ανοίγματα».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Δ.Σ. του ΕΜΣΤ, Γιώργος Παπαναστασίου, δήλωσε: «Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου, τις Διευθύνσεις και των εργαζομένων του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, υποδέχομαι, καλωσορίζω τους εκπροσώπους των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Σήμερα είναι η πρώτη μέρα, 24/2/2020 που έχει τα εξής χαρακτηριστικά. Στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης εκτίθεται η μόνιμη συλλογή στους χώρους του, στους χώρους που θα διαμένει στο εξής, σύμφωνα με τις εγκεκριμένες μελέτες. Επίσης, σήμερα υπάρχουν όλοι εκείνοι οι εξοπλισμοί και τα μέσα για να λειτουργήσει το Μουσείο. Όλα αυτά έγιναν με τις προσπάθειες όλων των συντελεστών και τη συμβολή την καθοριστική του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Η διαδικασία υλοποίησης της δωρεάς ξεκίνησε με την υπογραφή τον Αύγουστο του 2018 και ολοκληρώνεται σήμερα. Έγινε με τη βοήθεια των Διευθύνσεων του Υπουργείου, των εργαζομένων βεβαίως του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, των Τεχνικών Συμβούλων οι οποίοι μας βοήθησαν σαν ελεύθεροι επαγγελματίες, των μελετητών και της Επιτροπής Υλοποίησης της Δωρεάς».
Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν, θα δούμε ότι το πρωτοποριακό για την εποχή του αρχιτεκτόνημα επιβλήθηκε στο άναρχο και απρόσωπο αστικό τοπίο της μεταπολεμικής Αθήνας, αποτελώντας ταυτόχρονα τοπόσημο εξαιρετικής αρχιτεκτονικής και κοινωνιολογικής σημασίας.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν το εργοστάσιο ζυθοποιίας μεταφέρθηκε εκτός αστικού ιστού, το κτίριο εγκαταλείφθηκε. Στα χρόνια που ακολούθησαν το εμβληματικό οικοδόμημα έμεινε αναξιοποίητο. Οι φθορές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό του αλλά και η ανάρτηση διαφημιστικών πινακίδων αλλοίωναν τον χαρακτήρα του, ενώ είχαν εκφραστεί έντονοι προβληματισμοί σχετικά με τη διατήρηση και την αξιοποίησή του.
Στις 24 Φεβρουαρίου, ύστερα από αλλεπάλληλες αναβολές και τις απαραίτητες δοκιμές λειτουργίας, το μουσείο ήταν έτοιμο να παραδοθεί στο κοινό και να αποτελέσει μια νέα ψηφίδα πολιτισμού στη μακρόχρονη ιστορία της πόλης. Είναι σίγουρο ότι θα συμβάλει στην περαιτέρω αναβάθμιση της περιοχής και στην ανάδειξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας σε έναν σύγχρονο χώρο όπου θα πρωταγωνιστεί η νέα εικαστική πραγματικότητα.
Πηγή: lifo.gr
