Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εξετάσεων για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια συνοδεύεται –και σωστά– από συγχαρητήρια στους επιτυχόντες μαζί με ευχές για καλές σπουδές και μετέπειτα σταδιοδρομία. Οι εκφράσεις που διατυπώνονται για όσους βρέθηκαν μακριά από αυτό που επιθυμούσαν ή επεδίωξαν είναι λιγότερες από τις ευχές και τα συγχαρητήρια και συνήθως είναι λόγια ενθάρρυνσης και διακριτικής συμπόνιας, σαν ένα χτύπημα στην πλάτη που θέλει να πει ότι δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου, μια δεύτερη προσπάθεια μπορεί να φέρει το ζητούμενο, η ζωή έχει κι άλλες διεξόδους εκτός από τις σπουδές στα πανεπιστήμια κ.τ.τ. Μπράβο σε όσους δούλεψαν σκληρά και πέτυχαν τον στόχο τους. δύναμη και αισιοδοξία σε όσους θα ξαναδοκιμάσουν στο πανεπιστήμιο ή θα στοχεύσουν κάπου αλλού.
Εκτός από τα παραπάνω, κάθε χρόνο προκύπτει και κάτι διαφορετικό που διεκδικεί θέση στο προσκήνιο σε σχέση με τις εξετάσεις για το πανεπιστήμιο. Ειδικά την πρόσφατη περίοδο, η επίδραση της πανδημίας στις εξετάσεις και η ελάχιστη βάση εισαγωγής ήταν σημαντικά θέματα. Επίσης, η ιδιαίτερη δυσκολία των θεμάτων σε κάποιο επιστημονικό πεδίο, η επέκταση της ύλης κ.λπ.
Φέτος, διάφορες συμπτώσεις αλλά και η αναζήτηση, κυρίως δημοσιογραφική, για κάτι ξεχωριστό, ανέδειξαν επιτεύγματα γένους θηλυκού. Ενδεικτικά, το «ατόφιο» δεκάρι στο πτυχίο φοιτήτριας από το Τμήμα Μαθηματικών του ΑΠΘ –συγκυριακά με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των Πανελλαδικών Εξετάσεων– και μερικές πρωτιές σε Ιατρικές και Πολυτεχνικές Σχολές έκαναν αίσθηση. Φέτος όμως υπήρξε και ένα άλλο, πολύ σημαντικό, γυναικείο επίτευγμα που δεν πήρε αντίστοιχη δημοσιότητα: To Fields Medal –το κορυφαίο διεθνές βραβείο που απονέμεται σε μαθηματικούς ηλικίας κάτω των 40 ετών– το μοιράστηκαν μια γυναίκα και τρεις άνδρες.
Συγκεκριμένα, η Maryna Viazovska, από το École Polytechnique Fédérale de Lausanne, ο June Huh από το Princeton University, ο James Maynard από το University of Oxford και ο Hugo Duminil-Copin από το Institut des Hautes Études Scientifiques και University of Geneva. Είναι μόλις η δεύτερη φορά που αυτό το βραβείο, από το 1936 που θεσπίστηκε, (συν)απονέμεται σε γυναίκα. Η πρώτη μαθηματικός που τιμήθηκε, τo 2014, με το συγκεκριμένο βραβείο ήταν η Maryam Mirzakhani από το Stanford University, ιρανικής καταγωγής, που πέθανε από καρκίνο του μαστού έπειτα από τρία χρόνια.
Σε αυτό το «κλίμα» αξίζει να αναφέρω τα εξής στοιχεία για πρωτιές γένους θηλυκού στο ΕΜΠ στις φετινές εξετάσεις. Τα στοιχεία είναι για υποψηφίους από Γενικά Λύκεια. Mαζί με τις πρωτιές αναφέρονται τα ποσοστά (%) επιτυχόντων ανδρών/γυναικών (Α/Γ).
Σχολή Πολιτικών Μηχανικών: Στην 1η θέση γυναίκα. Α/Γ = 56/44. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών: Στις 16 πρώτες θέσεις γυναίκες. Α/Γ = 20/80. Σχολή Χημικών Μηχανικών: Στις 9 πρώτες θέσεις γυναίκες. Α/Γ = 49/51. Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών: Στις θέσεις 1, 3-6 γυναίκες. Α/Γ = 70/30. Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών: Στις 5 πρώτες θέσεις γυναίκες. Α/Γ = 80/20. Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών – Μηχανικών Γεωπληροφορικής: Στις 3 πρώτες θέσεις γυναίκες. Α/Γ = 62/38. Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών: Στις θέσεις 2-4 γυναίκες. Α/Γ = 61/39. Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων – Μεταλλουργών: Στις θέσεις 2-5 γυναίκες. Α/Γ = 69/31. Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών: Aνδροκρατούμενες οι 5 πρώτες θέσεις, γυναίκα στην 6η θέση. Α/Γ = 74/26.
Πρωτιές διαπιστώνονται και στις αποφοιτήσεις. Ενδεικτικά, στις φετινές απονομές διπλωμάτων αποφοίτων της Σχολής Χημικών Μηχανικών, είχα τη χαρά να επιδώσω τα μετάλλια για τις τρεις πρώτες θέσεις σε φοιτήτριες. Η διαπίστωση, που ενισχύεται από τα δεδομένα της τελευταίας πενταετίας στο ΕΜΠ, και αφορά ιδιαίτερα στα μαθηματικά, είναι ότι δεν υπάρχει πλέον καμιά ανάσχεση στο να καλλιεργηθούν οι προτιμήσεις στα μαθηματικά ή να αναγνωριστούν οι επιδόσεις και ικανότητες σε αυτά αν η προέλευσή τους είναι γυναικεία. Αυτό είναι σπουδαίο, όχι τόσο γιατί ενισχύει την εικόνα του gender balance –το οποίο εκτός από την ουσία του έχει και χαρακτηριστικά ορθότητας από πλευράς δυνατοτήτων, ευκαιριών και έλλειψης εμποδίων– αλλά γιατί αποδεικνύει ότι οι γυναίκες εκφράζουν και αξιοποιούν τη δύναμή τους, η οποία αναγνωρίζεται. Σε αυτό το πνεύμα, ίσως η εξέταση των αποτελεσμάτων – επιτυχιών σε εξετάσεις και σε επιδόσεις στα πανεπιστήμια μέσα από το πρίσμα άνδρες vs γυναίκες να είναι ξεπερασμένη και να μη θεωρηθεί ενδιαφέρουσα από τους σημερινούς φοιτητές και φοιτήτριες. Σίγουρα όμως δεν είναι έτσι στον επαγγελματικό στίβο που ακολουθεί.
Οι παραπάνω σκέψεις και τα στοιχεία που τις συνοδεύουν είναι πολύ αισιόδοξα, κατά τη γνώμη του υπογράφοντος που φοίτησε στο Πολυτεχνείο πριν από μερικές δεκαετίες (τότε που τα ποσοστά Α/Γ ήταν ιδιαιτέρως ετεροβαρή) και που, παρακολουθώντας και συμμετέχοντας στις εξελίξεις ως ακαδημαϊκός πολίτης και δάσκαλος, διαπιστώνει σημαντική πρόοδο στην πρόσβαση στην πανεπιστημιακή μόρφωση και την αριστεία ανεξαρτήτως φύλου. Αυτό όμως δεν παραμερίζει μια σημαντική ανισότητα που αφορά, ανεξαρτήτως φύλου, στα παιδιά οικογενειών με διαφορετικές οικονομικές δυνατότητες, από πλευράς ευκαιριών και δυνατοτήτων πρόσβασης, παρά τη μεγάλη προτεραιότητα που δίνει η ελληνική οικογένεια στην πανεπιστημιακή μόρφωση των παιδιών της. Μεγάλο αυτό το θέμα, όπως και το αντίκρισμα ενός πτυχίου-χαρτιού…
Πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ- Α.Γ. Μπουντουβής
