Η Κοζάνη απέκτησε νέα, ευρωπαϊκών προδιαγραφών Πανεπιστημιούπολη και κινείται προς τη μεταλιγνιτική εποχή
Νέο, υπερσύγχρονο και λειτουργικό «σπίτι» απέκτησε το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας ύστερα από δύο δεκαετίες ζωής. Πρόκειται για τη νέα Πανεπιστημιούπολη στην Κοζάνη, την έδρα του ακριτικού ΑΕΙ, συνολικού εμβαδού 20 στρεμμάτων σε έκταση 948 στρεμμάτων. Εως σήμερα το ίδρυμα στην Κοζάνη στεγαζόταν σε παλαιά, μικρότερη Πανεπιστημιούπολη, στα Κοίλα, αλλά και σε… διαμερίσματα πολυκατοικιών στην πόλη.
Η κατασκευή νέας Πανεπιστημιούπολης έχει ιδιαίτερη αξία για επιστημονικούς και λειτουργικούς λόγους αλλά και πολιτικούς: πρόκειται για μήνυμα στήριξης μιας ακριτικής περιφέρειας, που έχει υψηλή μετανάστευση επιστημόνων και ανεργία, ενώ οδεύει σε μια νέα οικονομική φάση, στη μετα-λιγνιτική εποχή. «Το πανεπιστήμιο θα ενισχύσει το brain gain στη Δυτική Μακεδονία και θα αναδείξει την περιφέρεια σε case study –μελέτη περίπτωσης– για άλλες υπό μετάβαση περιφέρειες της Ευρώπης», παρατηρεί, μιλώντας στην «Κ», ο πρύτανης του ιδρύματος, Θεόδωρος Θεοδουλίδης.
Συγκεκριμένα, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας ιδρύθηκε το 2003. Στην αρχική του φάση λειτουργούσε σε Κοζάνη και Φλώρινα, με τρεις σχολές και έξι τμήματα. Το 2019 συγχωνεύθηκε με το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, που είχε έδρα στην Κοζάνη. Στη νέα μορφή του, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας λειτουργεί με επτά σχολές και 21 τμήματα, με 15.430 προπτυχιακούς φοιτητές, 3.158 μεταπτυχιακούς, 409 υποψήφιους διδάκτορες, 450 μόνιμο, έκτακτο και βοηθητικό διδακτικό προσωπικό και 185 διοικητικούς υπαλλήλους. Το ίδρυμα εκτείνεται σε πέντε πόλεις της Δυτικής Μακεδονίας, τη Φλώρινα, την Καστοριά, την Πτολεμαΐδα, τα Γρεβενά και την Κοζάνη, όπου σπουδάζει και ο μεγαλύτερος αριθμός φοιτητών – 7.300. Γι’ αυτόν τον λόγο «η νέα Πανεπιστημιούπολη της Κοζάνης είναι εμβληματικό έργο για ολόκληρη την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, το πιο νέο campus ευρωπαϊκών προδιαγραφών στην Ελλάδα και σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής για το πανεπιστήμιό μας, που βρίσκεται σε δυναμική τροχιά ανάπτυξης και εξωστρέφειας την τελευταία τριετία, έχοντας αναλάβει κομβικό ρόλο στη μετάβαση της περιφέρειας στη μεταλιγνιτική εποχή», λέει ο κ. Θεοδουλίδης.
Η νέα Πανεπιστημιούπολη θα καλύψει τις αυξανόμενες εκπαιδευτικές και αναπτυξιακές ανάγκες του πανεπιστημίου που προέκυψαν μέσα από την αναδιοργάνωσή του το 2019, καθώς και την ανάγκη να εξελιχθεί σε σύγχρονο πανεπιστήμιο διεθνών προδιαγραφών με εξωστρέφεια και υψηλή ανταγωνιστικότητα, συνδράμοντας ως στρατηγικός εταίρος της πολιτείας στον εθνικό στόχο της δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης για την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Το συγκρότημα, που εγκαινιάζεται τη Δευτέρα –στα εγκαίνια έχει προγραμματιστεί να παραστεί ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης–, περιλαμβάνει το κτίριο διοίκησης, αίθουσες-αμφιθέατρα, εργαστήρια, γραφεία που στεγάζουν τρία τμήματα της Πολυτεχνικής Σχολής (Ηλεκτρολόγων, Μηχανολόγων και Χημικών Μηχανικών). Το έργο εντάχθηκε στο ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας, με τελικό προϋπολογισμό 25 εκατ. ευρώ (έναντι αρχικού 49,5 εκατ.), χρηματοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και εθνικούς πόρους. Η μετεγκατάσταση έχει στο μεγαλύτερο μέρος της ολοκληρωθεί κατά την τρέχουσα ακαδημαϊκή χρονιά. Εκκρεμεί μόνο η μεταφορά αριθμού εργαστηρίων από το παλαιό campus στα Κοίλα Κοζάνης.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του ιδρύματος, το συγκρότημα της νέας Πανεπιστημιούπολης στη Ζώνη Ενεργού Πολεοδομίας (ΖΕΠ) Κοζάνης είναι μόνο η αρχή ενός φιλόδοξου κτιριολογικού προγράμματος που περιλαμβάνει για το συγκεκριμένο campus: επέκταση κτιρίων εκπαίδευσης (η σχετική μελέτη βρίσκεται υπό κατάρτιση και χρηματοδοτείται από το ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας) και ένα Green Data Center, έργο 22 εκατομμυρίων ευρώ εντός του οικοπέδου, που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
Τεχνολογικό Πάρκο
Επίσης θα δημιουργηθεί Τεχνολογικό Πάρκο, εμβληματικό έργο 40 εκατ., σε διπλανό οικόπεδο και θα λειτουργήσει ως χώρος φιλοξενίας θερμοκοιτίδας, ερευνητικών εργαστηρίων και επιχειρηματικότητας, στηρίζοντας στην πράξη τη διασύνδεση του πανεπιστημίου –της ακαδημαϊκής και της φοιτητικής κοινότητας– με τις επιχειρήσεις, κυρίως αυτές που θα επενδύσουν στην περιοχή. «Ο στόχος μας είναι το πανεπιστήμιο να συμβάλει σε ένα μέλλον με στέρεες βάσεις για την περιοχή. Θα εξελίσσουμε τα προγράμματα σπουδών με βάση τις ανάγκες και προκλήσεις του νέου παραγωγικού/επιχειρηματικού μοντέλου που διαμορφώνεται στην περιοχή. Θέλουμε, και αυτός είναι ένας στόχος αλλά και πρόκληση, το πανεπιστήμιο να αποτελέσει κεντρικό πυρήνα ενός ολόκληρου οικοσυστήματος υποδοχής εταιρειών νέας τεχνολογίας, να εξελιχθεί σε πόλο προσέλκυσης ξένων επιστημόνων και ερευνητών», λέει ο πρύτανης.
Διά βίου μάθηση
Φυσικά, πλέον κομβικός είναι ο ρόλος των ΑΕΙ, και δη των περιφερειακών, στη διά βίου μάθηση των πολιτών της περιοχής τους. Χαρακτηριστικά, μεταξύ των στόχων της Ευρωπαϊκής Ενωσης έως το 2030 είναι η διεύρυνση της δυνατότητας των Ευρωπαίων πολιτών κάθε ηλικίας και εργασιακού στάτους να συμμετέχουν στην ανώτατη εκπαίδευση σε οποιαδήποτε φάση της ζωής τους. Ετσι, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας σκοπεύει να στηρίξει την επανεκπαίδευση και ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων των ανέργων και του εργατικού δυναμικού που θα απαιτηθεί στους νέους τομείς στη μεταλιγνιτική εποχή μέσω του Κέντρου Διά Βίου μάθησης που λειτουργεί. Οπως τονίζει ο κ. Θεοδουλίδης, «το πλεονέκτημα του ιδρύματος είναι η δυναμική του στη δημιουργία δεξαμενής φοιτητών με ισχυρές προοπτικές απορρόφησης στην αγορά εργασίας, που θα έχουν αποκτήσει γνώση, δεξιότητες και εμπειρία στο πεδίο, στον τόπο όπου συντελείται η μετάβαση και σε επαγγελματικούς τομείς που θα πρωταγωνιστήσουν στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού».
Συνεδριακό κέντρο και καινούργιες φοιτητικές εστίες
Νέες φοιτητικές εστίες δρομολογεί το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Συγκεκριμένα έχει προγραμματιστεί η κατασκευή νέων φοιτητικών εστιών μέσω ΣΔΙΤ –750 στο σύνολο των εγκαταστάσεων του πανεπιστημίου, εκ των οποίων οι 350 κλίνες στην Κοζάνη εντός της νέας Πανεπιστημιούπολης– καθώς και η ανέγερση συνεδριακού κέντρου εντός του οικοπέδου, με συνολικό προϋπολογισμό ΣΔΙΤ 67,5 εκατομμυρίων ευρώ.
Οσοι φοιτητές γίνουν δεκτοί –με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια– στις υπάρχουσες φοιτητικές εστίες που διαθέτει το ΑΕΙ σε Φλώρινα, Κοζάνη και Γρεβενά, με συνολικά 523 δωμάτια, υπογράφουν να καταβάλλουν «ενοίκιο» 100 ευρώ τον χρόνο, να πληρώσουν τυχόν καταστροφές όταν αποχωρήσουν και να περνούν έναν ελάχιστο αριθμό μαθημάτων για να διατηρούν το δωμάτιο καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους. Πρόκειται για όρους που έχει θέσει η σύγκλητος του ιδρύματος για την παραμονή στη φοιτητική εστία, φέρνοντας νέα ήθη στο θέμα της φοιτητικής μέριμνας, την ίδια στιγμή που σε εστίες στην Αθήνα επικρατεί… αναρχία.
Επίσης, ο φοιτητής δεν πρέπει να εκμισθώσει, να υπενοικιάσει ή να παραχωρήσει το δωμάτιό του στη φοιτητική εστία σε τρίτους ή μη δικαιούχους φοιτητές. Οι παραβάτες απομακρύνονται αμέσως από τις εστίες και στο μέλλον δεν θα γίνεται δεκτή αίτησή τους για διαμονή σε αυτές.
Παράλληλα οφείλει να έχει περάσει το 50% του συνόλου των μαθημάτων έως και το χειμερινό εξάμηνο φοίτησης κάθε ακαδημαϊκού έτους.
Δωρεάν σίτιση
Ταυτόχρονα, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, έπειτα από πολύμηνη προσπάθεια –και στο Ελεγκτικό Συνέδριο– πέτυχε, με δική του πρωτοβουλία και από τα αποθεματικά του κονδύλια, τη σίτιση του συνόλου όσων δικαιούνται την παροχή της δωρεάν σίτισης, περίπου 2.000 επιπλέον φοιτητών, έως την 31η Δεκεμβρίου 2023. Αντιμετώπισε έτσι ένα διαχρονικό πρόβλημα, το οποίο οφείλεται στα περιορισμένα κονδύλια που διατίθενται για τη σίτιση από την κρατική επιχορήγηση αλλά και στα προβληματικά κριτήρια που έχουν τεθεί από τον νόμο όσον αφορά τους δικαιούχους. Εξαιτίας αυτής της κατάστασης εδώ και πάνω από δέκα χρόνια σιτίζονταν δωρεάν οι μισοί φοιτητές από τους περίπου 4.000 που το δικαιούνταν, κάτι που προκαλούσε τις δίκαιες διαμαρτυρίες των ίδιων αλλά και των οικογενειών τους.
