Για άλλη μια χρονιά θα γιορτάσουμε την επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης. Στα σχολεία τα παιδιά ετοιμάζονται για παρέλαση, ζωγραφίζουν στεφάνια, σημαίες και ήρωες, τραγουδούν, αποστηθίζουν ποιήματα και ζουν μηχανιστικά μια επαναλαμβανόμενη ανά τα σχολικά τους χρόνια ρουτίνα, που είναι αμφίβολο αν τα παρακινεί να σκεφτούν σχετικά με τις συνθήκες και τα γεγονότα της εποχής της Επανάστασης, ακόμα και σχετικά με τον χαρακτήρα της ή την διδακτική της αξία για το σήμερα και για το αύριο.
Η ιστορία «σερβίρεται» συνήθως στο σχολείο με όρους απόλυτης αλήθειας, χωρίς να εξετάζεται η υποκειμενικότητα στην αφήγησή της, χωρίς να αφήνονται περιθώρια για κριτική προσέγγιση, ενοχοποιώντας συχνά την οποιαδήποτε προσπάθεια εναλλακτικής ερμηνείας γεγονότων, προθέσεων και αποτελεσμάτων. Και όμως, δεν υπάρχει κάποιος κανονισμός, κάποια προδιαγραφή που να απαγορεύει την κριτική προσέγγιση στη διδασκαλία της ιστορίας και την ουσιαστική και διεισδυτική προσέγγιση μιας τόσο σημαντικής εθνικής επετείου όσο η Επανάσταση του 1821. Είναι τα συγγράμματα, ο τρόπος υλοποίησης των αναλυτικών προγραμμάτων και η μεθοδολογική στασιμότητα που αποτρέπουν την υιοθέτηση μιας πιο δημιουργικής προσέγγισης στη διδασκαλία της ιστορίας, την ουσιαστική σύνδεση των παιδιών με την ιστορία -τη δική τους και των άλλων, και την κατανόηση της αξίας της ιστορικής γνώσης και ανάλυσης ως βάσης για ανάπτυξη. Φανταστείτε τα παιδιά να έχουν άποψη για την ιστορία και να την υποστηρίζουν επιχειρηματολογώντας βάσιμα. Φανταστείτε μαθητές και μαθήτριες να συμμετέχουν σε debates για θέματα όπως: Ο χαρακτήρας της Επανάστασης του 1821 ήταν εθνικός ή κοινωνικός(;) Ο Γρηγόριος ο Ε΄ ήταν σύμφωνος με την Επανάσταση των Ελλήνων. Οι πολιορκημένοι Μεσολογγίτες μπορούσαν να συνθηκολογήσουν με τις Οθωμανικές δυνάμεις την ασφαλή αποχώρησή τους από την πόλη. Οι νησιώτες όφειλαν να μετατρέψουν τα εμπορικά πλοία σε πολεμικά. Ο ρόλος των Φιλελλήνων στην Επανάσταση μόνο θετικός. Η λήψη δανείων εξυπηρέτησε τις ανάγκες της Επανάστασης. Αυτό ακριβώς προτείνει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Δράσεις Ιστορικής Αντιλογίας για το 1821» που ανέπτυξε το 2020 το Ίδρυμα Λαμπράκη στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας 1821-2021 σε συνεργασία με τον Όμιλο για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα και το Ινστιτούτο Ρητορικών και Επικοινωνιακών Σπουδών Ελλάδας. Το πρόγραμμα το οποίο στοχεύει στη σε βάθος διαπραγμάτευση ιστορικών ερωτημάτων που συνδέονται με τη σχολική αφήγηση για την Επανάσταση του 1821, εγκρίθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και εφαρμόστηκε στα σχολεία για δύο συνεχή έτη με μεγάλη επιτυχία (2020-22). Ο Οδηγός για την/τον Εκπαιδευτικό, που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος διατίθεται ελεύθερα σε ψηφιακή μορφή και περιλαμβάνει τόσο μεθοδολογικές οδηγίες όσο και περιεχόμενο, ώστε τα παιδιά να τοποθετούνται βασιζόμενα σε ιστορικά τεκμήρια, πολυπρισματικές πηγές και επιστημονικές ερμηνείες με αξιοποίηση τεχνικών της ρητορικής στην εκπαίδευση. Για τις μικρότερες ηλικίες προτείνονται προσαρμοσμένες δράσεις αντιλογίας.
Σήμερα προσφέρεται το υλικό προς αξιοποίηση, αυτόνομα από τους/τις ενδιαφερόμενους/ες εκπαιδευτικούς, χωρίς παράλληλη επιμορφωτική υποστήριξη. Οι ενδιαφερόμενες/οι μπορούν συμπληρώνοντας σχετική online αίτηση να αποκτήσουν το εκπαιδευτικό υλικό και πρόσβαση στην πλατφόρμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (moodle) του Ιδρύματος Λαμπράκη.
Πηγή: Ίδρυμα Λαμπράκη
