Είναι αλήθεια πως μόνο χαμηλού κύρους ξένα πανεπιστήμια επιλέγουν να επενδύσουν σε άλλη χώρα ιδρύοντας παραρτήματα, έχοντας ως μόνο στόχο την κερδοφορία; Αποτελεί τούτο μια κίνηση εμπορευματοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης;
Πάντως, με βάση τα διεθνή δεδομένα, στρατηγική διεθνοποίησης της παρουσίας τους αναπτύσσουν πολλά πανεπιστήμια παγκοσμίου κύρους. Από την άλλη, η συζήτηση για το ποια ξένα ΑΕΙ θα επιλέξουν να έλθουν στην Ελλάδα μετά την απόφαση της νέας κυβέρνησης για τη θεσμοθέτηση των μη κρατικών ΑΕΙ, διά της οδού των διακρατικών συμφωνιών, έχει πολλές πτυχές. Το βασικό διακύβευμα είναι πως κάθε χώρα διασφαλίζει την ποιότητα της παρεχόμενης τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην επικράτειά της.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της βάσης δεδομένων του ερευνητικού εργαστηρίου C-BERT των πανεπιστημίων State University of New York και Pennsylvania State University, το 2023 υπάρχουν περισσότερα από 330 campus ξένων πανεπιστημίων που λειτουργούν σε περισσότερες από 85 χώρες. Σε αντίθεση με μια γενικευμένη αντίληψη ότι τα ιδιωτικά ΑΕΙ επιλέγουν να επεκταθούν σε άλλες χώρες, τα πανεπιστήμια που ιδρύουν διεθνή campus είναι κυρίως δημόσια ή μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και αρκετά από αυτά είναι μεγάλου κύρους. Μεταξύ αυτών ενδεικτικά περιλαμβάνονται τα: Johns Hopkins University (ΗΠΑ), University of Michigan (ΗΠΑ), Texas A&M University (ΗΠΑ), University of Chicago (ΗΠΑ), Georgetown University (ΗΠΑ), New York University (ΗΠΑ), London Business School (Βρετανία), University of Nottingham (Ηνωμένο Βασίλειο), University of Glasgow (Βρετανία), Sorbonne (Γαλλία) και Monash University (Αυστραλία). Σχεδόν το 75% των campus ξένων πανεπιστημίων που λειτουργούν σε άλλες χώρες σήμερα προέρχονται από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Αυστραλία και τη Ρωσία. Το 2023, 85 χώρες φιλοξενούν campus ξένων πανεπιστημίων. Η Κίνα είναι η χώρα με τα περισσότερα campus ξένων πανεπιστημίων (47) και ακολουθούν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (30), η Σιγκαπούρη (16), η Μαλαισία (15) και το Κατάρ (11).
«Για πολλά πανεπιστήμια, η ίδρυση μιας εγκατάστασης στο εξωτερικό αποτελεί ευκαιρία για την ενίσχυση της διεθνοποίησης, την προσέλκυση διεθνών φοιτητών και ακαδημαϊκών και την ανάπτυξη ερευνητικών δραστηριοτήτων. Αρκετά πανεπιστήμια από τις παραδοσιακές χώρες του Βορρά επιλέγουν να αναπτύξουν διεθνή campus σε περιοχές όπως η Ασία, διαβλέποντας μια τάση μετατόπισης των δημογραφικών και οικονομικών ισορροπιών. Για παράδειγμα, αρκετά πανεπιστήμια έχουν αναπτύξει την παρουσία τους στην Κίνα, η οποία έχει πλέον εξελιχθεί στην πρώτη χώρα σε ερευνητική δραστηριότητα, ξεπερνώντας τις ΗΠΑ σε αριθμό δημοσιεύσεων, αλλά και αυξάνοντας σημαντικά την παρουσία κινεζικών πανεπιστημίων στις πρώτες θέσεις των διεθνών κατατάξεων. Η Ινδία αποτελεί μια χώρα όπου αναμένεται αύξηση της παρουσίας ξένων πανεπιστημίων τα επόμενα χρόνια», παρατηρεί, μιλώντας στην «Κ» για το θέμα, ο κ. Βαγγέλης Τσιλιγκίρης, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς και Ψηφιακής Επιχειρηματικής Εκπαίδευσης στο Nottingham Trent University.
Η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει ξένα πανεπιστήμια; Από τις σχετικές συναντήσεις που είχε η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Παιδείας σε ΗΠΑ, Βρετανία και Κίνα, είναι σαφές ότι πολλοί ξένοι ακαδημαϊκοί ή Ελληνες που δουλεύουν σε ξένα ΑΕΙ υπερθεματίζουν ότι η Ελλάδα έχει ισχυρά πλεονεκτήματα να μετατραπεί σε ακαδημαϊκό κόμβο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Μάλιστα, εξαιτίας του θεσμικού πλαισίου που απαγορεύει την ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ στην Ελλάδα, η χώρα μας έχασε επένδυση 80-100 εκατ. ευρώ ενός από τα καλύτερα πανεπιστήμια διεθνώς και της Μέσης Ανατολής, του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Βηρυτού. Το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού μαζί με το ομώνυμο ΑΕΙ στο Κάιρο και το Boğaziçi στην Κωνσταντινούπολη (εξέλιξη της Ροβερτείου Σχολής) αποτελούν εξέχουσα ακαδημαϊκή τριπλέτα στη Μέση Ανατολή.
«Η Ελλάδα έχει ήδη ένα ανεπτυγμένο σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με υψηλής ποιότητας ερευνητική δραστηριότητα και αρκετά πανεπιστήμια με διεθνή εμβέλεια», παρατηρεί ο κ. Τσιλιγκίρης. Βέβαια, όπως τονίζει, «η παγκόσμια εμπειρία έχει δείξει ότι η δημιουργία και η επιτυχής λειτουργία διεθνών campus ξένων πανεπιστημίων είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό και σημαντικές επενδύσεις. Αναγνωρίζοντας αυτά τα δεδομένα, τα μεγάλα και έγκυρα ξένα πανεπιστήμια είναι πολύ προσεκτικά στην ίδρυση διεθνών campus λαμβάνοντας υπόψη ένα μεγάλο εύρος παραγόντων, όπως το ρυθμιστικό και νομοθετικό πλαίσιο, οι δημογραφικοί παράγοντες της ευρύτερης περιοχής, η ύπαρξη υποδομών και δικτύων και η ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού. Συνολικά, η προσέλκυση καλών ξένων πανεπιστημίων απαιτεί τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος μεγιστοποίησης των ωφελειών από συνέργειες και την ελαχιστοποίηση του λειτουργικού και ακαδημαϊκού ρίσκου».
Πηγή: Η Καθημερινή
