Η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής στην έκθεσή της επί του νομοσχεδίου, που ψηφίστηκε πια και έγινε νόμος του κράτους, για την επαγγελματική εκπαίδευση βάλλει στον πυρήνα του νέου νόμου, που αποτελούν τα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΚΕΕΚ). Πρόκειται για κέντρα όπου εντάσσονται ένα τουλάχιστον ΕΠΑΛ, ένα εργαστηριακό κέντρο και ένα ΙΕΚ ή Σχολή Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ μετά το Γυμνάσιο).
Η ταυτόχρονη ύπαρξη όλων αυτών των δομών εκπαίδευσης έχει σκοπό, μεταξύ άλλων σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, τη βέλτιστη αξιοποίηση του χώρου και της διαθέσιμης υποδομής. Πρόκειται, δηλαδή, για οικονομίες κλίμακας. Έχουμε ένα εργαστηριακό κέντρο, που είναι ακριβή υπόθεση, αν θέλουμε να είναι πραγματικό εργαστηριακό κέντρο, και τη χρήση του μοιράζονται οι μαθητές του ΕΠΑΛ και οι σπουδαστές των ΣΑΕΚ (των ΙΕΚ που γνωρίζουμε μέχρι τώρα). Πρόκειται για τα περίφημα 20 campuses στα οποία αναφέρθηκε ο Υπουργός. Φαίνεται έξυπνη ιδέα για να έχουμε την αποδοτικότερη δυνατή χρήση των εργαστηρίων. Τα χρησιμοποιούν όσο περισσότεροι μαθητές και σπουδαστές γίνεται.
Η επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής έχει όμως, αντιρρήσεις. Αναφέρει συγκεκριμένα στην έκθεση: “Παραλλήλως, από την τυχόν συστέγαση των επιμέρους δομών είναι πιθανός και ο συγχρωτισμός ανηλίκων και ενηλίκων προσώπων, εφηβικής και μετεφηβικής ηλικίας, που φοιτούν σε διαφορετικές κατά το άρθρο 16Σ βαθμίδες εκπαίδευσης. Δεδομένου του ευάλωτου χαρακτήρα των πρώτων, κατά τον βαθμό ωρίμανσης, και δεδομένης της υποχρέωσης προστασίας της νεότητος (άρθρο 21 παρ. 3 του Συντάγματος), ο ορθολογικός κατά το Σύνταγμα σχεδιασμός των οικείων δομών προϋποθέτει τη λήψη υπόψη, κατά τα πορίσματα της επιστήμης, του κινδύνου πιθανών ψυχοκοινωνικών παρενεργειών και των τρόπων αποτροπής και ελέγχου τους. Το εν λόγω κριτήριο μπορεί να λαμβάνεται υπόψη κατά την έκδοση των κανονιστικών αποφάσεων του προτεινόμενου με το άρθρο 13 νέου άρθρου 40ΙΑ παρ. 1 και 2 του ν. 4763/2020.”
Είναι καλή ιδέα η χρήση εγκαταστάσεων από όσους περισσότερους χρήστες γίνεται αλλά εδώ θα έχουμε το συγχρωτισμό 15χρονων με 20χρονους. Αυτό εγκυμονεί κινδύνους για τους μικρότερους, βλέπε bulling. Μία αρχή της Εκπαίδευσης είναι να είναι χωριστά οι διάφορες ηλικίες. Γι’ αυτό έχουμε χωριστά τα Δημοτικά από τα Γυμνάσια και αυτά από τα Λύκεια. Πρόκειται για πάγια σχεδιαστική αρχή. Και τώρα το 2024, με όλη την έξαρση του bulling και της βίας των ανηλίκων, έχουμε την παραβίαση αυτής της αρχής. Και αυτό το λέμε καινοτομία. Και πράγματι είναι αλλά όχι φυσικά προς το καλύτερο. Συνεπώς, δεν αρκούν οι καινοτομίες. Δεν ψάχνουμε το καινούριο για το καινούριο. Πρέπει οι καινοτομίες να βελτιώνουν τα πράγματα, διότι διαφορετικά πρόκειται για κενοτομίες.
Αν το Υπουργείο σεβαστεί τις αντιρρήσεις της Επιστημονικής Υπηρεσίας, και όχι μόνο, και αποφύγει το συγχρωτισμό μαθητών διαφορετικών ηλικιών, θα έχουμε τα ΕΠΑΛ να λειτουργούν το πρωί και τα ΙΕΚ το απόγευμα, ακριβώς όπως συμβαίνει τώρα. Δηλαδή η καινοτομία είναι μια τρύπα στο νερό.
Επανέρχεται, τελικά, ένα παλαιό ερώτημα: Οι αποφάσεις για την εκπαίδευση θα λαμβάνονται με εκπαιδευτικά κριτήρια ή με οικονομικά; Τις τελευταίες δεκαετίες η Εκπαίδευση θεωρήθηκε, περισσότερο από ποτέ, ως σημαντικός παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης και επιχειρείται η λειτουργία της με βάση οικονομικά κριτήρια. Έτσι για να οργανωθεί η διοίκησή της πρέπει να είναι όλα μετρήσιμα. Προέκυψαν, έτσι, οι αξιολογήσεις, οι κατατάξεις και όλα τα συναφή. Και βέβαια οι αποφάσεις παίρνονται με οικονομοτεχνικά κριτήρια.
Κι όμως δεν είναι όλα μετρήσιμα. Δεν είναι μετρήσιμη η έμπνευση που μας έδωσαν οι καθηγητές που μας καθόρισαν στην εφηβεία μας. Δεν βαθμολογείται, δεν κατατάσσεται σε λίστες, δεν μπορεί να μπει σε προκαθορισμένα πλαίσια, διότι είναι πέρα από αυτά.
Στα μετρήσιμα, τώρα, το ερώτημα παραμένει: Οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με πρόταξη τα εκπαιδευτικά ή τα οικονομικά κριτήρια; Ας δούμε ένα παράδειγμα. Όταν επιχειρήθηκε η διεύρυνση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, περί τα τέλη της δεκαετίας του 90, αργότερα από την υπόλοιπη Ευρώπη στη δημιουργία των Τμημάτων κυριάρχησε η άποψη να βοηθήσουμε την επαρχία, που αποψιλώθηκε από κόσμο, λόγω αστυφιλίας τις προηγούμενες δεκαετίες. Ο μόνος τρόπος να βοηθήσει το κράτος χωρίς να ξοδέψει χρήματα ήταν να μεταφέρει πόρους μέσω των γονέων των φοιτητών, που θα πλήρωναν για τις σπουδές των παιδιών τους σε άλλη πόλη. Έτσι σε κάθε πρωτεύουσα νομού ιδρύθηκε τουλάχιστον ένα Τμήμα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ έφτασαν και σε κωμοπόλεις. Επικράτησαν, δηλαδή, τα οικονομικά έναντι των εκπαιδευτικών κριτηρίων. Ας δούμε τις συνέπειες αυτής της κεντρικής επιλογής.
1. Η Ιατρική στην Αλεξανδρούπολη και η Νοσηλευτική στο Διδυμότειχο. Καμία συνεργασία δεν είναι εφικτή μεταξύ επαγγελματιών που θα συνεργάζονται κάθε μέρα στον εργασιακό τους βίο. Κακή Εκπαίδευση. Η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών Τμημάτων, η παροχή μαθημάτων από άλλα Τμήματα είναι αδύνατη με αυτή τη δομή.
2. Τα Τμήματα στο Διδυμότειχο, στην Αμαλιάδα στη Σητεία και σε άλλες πόλεις και κωμοπόλεις που δεν ήταν καν πρωτεύουσες νομού δημιούργησαν ένα κύμα απαιτήσεων από δημάρχους και τοπικούς βουλευτές που ζητούσαν την ίδρυση και άλλων Τμημάτων σε όλο και πιο απομακρυσμένες περιοχές, με περίεργα ονόματα, ώστε να μην μπορούν να πάρουν μετεγγραφές οι φοιτητές. Εισηγούνταν τη δημιουργία Τμημάτων σε κτίρια σχολείων και οπουδήποτε μπορείτε να φανταστείτε.
3. Για να γίνει η μεταφορά πόρων έπρεπε στις ακριτικές πόλεις να μην υπάρχουν εστίες και σίτιση, ώστε οι φοιτητές να ενοικιάζουν και να τρώνε εκτός, ξοδεύοντας αρκετά.
4. Αφού έστειλαν πάρα πολλούς σε απομακρυσμένες περιοχές για να σπουδάσουν έδωσαν τις μετεγγραφές, προσπαθώντας να δώσουν ένα τυράκι στους πιο ευάλωτους για να μην αγανακτήσουν. Φτάσαμε τώρα να θεσπιστεί η ΕΒΕ ως κριτήριο επάρκειας για τις σπουδές, αλλά να παραβιάζεται στις μετεγγραφές, δίνοντας μετεγγραφή σε φοιτητές που δεν περνούν το όριο της ΕΒΕ, χωρίς να εκπληρώνουν, δηλαδή, τη βασική προϋπόθεση που έθεσε το Τμήμα για τη φοίτηση σε αυτό.
5. Δημιουργήθηκαν οι ιπτάμενοι καθηγητές και φοιτητές. Πηγαίνουν για όσο λιγότερο χρόνο μπορούν στην πόλη που εδρεύει το Τμήμα και φεύγουν όσοι πιο συχνά μπορούν, για να επιστρέψουν σπίτι τους.
Χρειάστηκε πολύς καιρός για να συνειδητοποιήσουν το λάθος. Το λάθος ήταν ότι κυριάρχησε στην απόφαση η Οικονομία και όχι η Εκπαίδευση. Έκτοτε πέρασαν 25 χρόνια και ακόμη δεν έχει γίνει εφικτό να λυθεί το πρόβλημα που δημιούργησαν τα λάθος κριτήρια στις αποφάσεις.
Τελικά αντί να έχουμε την αναδιάρθρωση βάσει σχεδίου της Ανώτατης Εκπαίδευσης θα έχουμε την αναδιάρθρωση βάσει της αγοράς, με την έλευση των ιδιωτικών Πανεπιστημίων που θα αποψιλώσουν τα περιφερειακά Πανεπιστήμια από φοιτητές και θα οδηγήσουν στο κλείσιμο δεκάδες Τμήματα, χωρίς σχέδιο, απλά σύμφωνα με την προσφορά και τη ζήτηση. Για μία ακόμη φορά η Οικονομία θα αποφασίσει για την Εκπαίδευση. Δυστυχώς σε όλο το φάσμα της Εκπαίδευσης οι αποφάσεις παίρνονται με οικονομικά κριτήρια, οδηγώντας σε στρεβλώσεις και λάθη.
Πηγή: Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
