Υψηλά επίπεδα άγχους βίωσαν οι εκπαιδευτικοί στα σχολεία την περίοδο της πανδημίας. Έρευνα που παρουσιάστηκε σήμερα στο Παιδαγωγικό Συνέδριο της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης «Διδασκαλία και μάθηση – Σύγχρονες προκλήσεις και προοπτικές» αναδεικνύει την ανάγκη σχεδιασμού εκπαιδευτικών παρεμβάσεων και συμβουλευτικών προσεγγίσεων στο σχολικό περιβάλλον, ώστε σε μία επόμενη κρίση προερχόμενη από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η πανδημία, οι εκπαιδευτικοί να έχουν τα ψυχικά εφόδια για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του ρόλου τους.
Την έρευνα με τίτλο «Οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για τον παιδαγωγικό τους ρόλο υπό τις συνθήκες της πανδημίας Covid-19: Διερεύνηση των επιδράσεων του νοήματος στη ζωή, του νοήματος στην εργασία και του άγχους» παρουσίασε η εκπαιδευτικός Αφροδίτη Τριανταφυλλίδου, που συνεργάστηκε για την εκπόνησή της με την καθηγήτρια του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Μαρία Πλατσίδου.
«Μέσα από την έρευνα φάνηκε ότι οι εκπαιδευτικοί εκείνη την περίοδο είχαν πολύ μεγάλο άγχος λόγω της πανδημίας. Φοβούνταν μην κολλήσουν, ειδικά αν ανήκαν σε ευάλωτη ομάδα, είτε οι ίδιοι είτε κάποιο μέλος της οικογένειας τους. Και καθώς τότε ο κορονοϊός θεωρούνταν αόρατος εχθρός και δε γνώριζαν πότε θα τελειώσει η πανδημία και οι περιορισμοί των δραστηριοτήτων, είχαν άγνοια για την υγεία και την ασφάλεια τόσο των ίδιων όσο και των μαθητών τους. Παράλληλα αγχώνονταν για το αν θα καταφέρουν να εκπληρώσουν σωστά τον ρόλο τους, παράλληλα με την εφαρμογή των μέτρων. Και ίσως η έλλειψη στρατηγικών διαχείρισης στρες να χειροτέρεψε το άγχος τους», ανέφερε η κ. Τριανταφυλλίδου.
Η έρευνα, στην οποία συμμετείχαν 156 εκπαιδευτικοί γενικής και ειδικής αγωγής πραγματοποιήθηκε λίγο μετά το άνοιγμα των σχολείων αμέσως μετά το μεγάλο lockdown του 2021. Οι εκπαιδευτικοί ανέφεραν ότι επηρεάστηκε πάρα πολύ η εκπαιδευτική διαδικασία και ότι η διαδικτυακή διδασκαλία δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη δια ζώσης διδασκαλία, γιατί μέσω αυτής χάνεται ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας, της επικοινωνίας και της αλληλεπίδρασης.
Η τήρηση των μέτρων όταν άνοιξαν τα σχολεία μετά το lockdown μείωσε σε μεγάλο βαθμό την αυθόρμητη επικοινωνία και την άμεση φυσική επαφή. Κάποιοι εκπαιδευτικοί προσπάθησαν να εφαρμόσουν εναλλακτικούς τρόπους διδασκαλίας, όπως τη διδασκαλία στην αυλή, όμως έλειπαν οι κοινωνικές εκδηλώσεις που ήταν πολύ σημαντικές για την κοινωνικοποίηση. Εκείνη την περίοδο οι συναισθηματικές ανάγκες εκπαιδευτικών και μαθητών ήταν μεγάλες. Όσοι εκπαιδευτικοί μέχρι τότε είχαν συνηθίσει να χρησιμοποιούν ομαδοσυνεργατικές, μαθητοκεντρικές, ομαδοκεντρικές μεθόδους διδασκαλίας, αναγκάστηκαν να στραφούν περισσότερο σε δασκαλοκεντρικές μεθόδους διδασκαλίας, για την τήρηση των προβλεπόμενων αποστάσεων δασκάλου- μαθητή και μαθητών μεταξύ τους, ενώ αφιέρωναν πολύ χρόνο από το μάθημα στο να υπενθυμίζουν στους μαθητές την τήρηση των μέτρων (μάσκες, αποστάσεις κλπ).
Διαταράχθηκε το παιδαγωγικό κλίμα στην τάξη και οι επιδόσεις των μαθητών
Οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν ότι αν κατάφερναν οι ίδιοι να διαχειριστούν το άγχος τους και να προσαρμοστούν κατάλληλα στις νέες συνθήκες, θα ενισχυόταν και ο ρόλος τους ως εκπαιδευτικοί, αλλά και θα βοηθούσαν τους ίδιους τους μαθητές να διαχειριστούν το δικό τους άγχος και να προσαρμοστούν αντίστοιχα.
Ωστόσο, ένιωσαν ότι χανόταν ο δεσμός μεταξύ των μαθητών αλλά και των μαθητών με το δάσκαλο. Οι νέες συνθήκες διατάραξαν το παιδαγωγικό κλίμα της τάξης αλλά και τις μαθησιακές επιδόσεις των μαθητών. Ανέφεραν ακόμη ότι οι νέες μέθοδοι εκπαίδευσης δεν μπορούσαν να συμβάλουν καθοριστικά στην ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών σε σύγκριση με τη διά ζώσης διδασκαλία και ένιωθαν ότι χανόταν το ενδιαφέρον των μαθητών για τη μάθηση, οπότε εν μέρει εκεί ακυρωνόταν ο παιδαγωγικός τους ρόλος λόγω των συνθηκών αυτών. Η ηλικία και τα έτη εμπειρίας σχετίστηκαν με τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών, με το εύρημα αυτό να βρίσκει ερμηνεία στο ότι η εμπειρία των μεγαλύτερων σε ηλικία εκπαιδευτικών τους βοήθησε να είναι πιο ευέλικτοι στο πώς θα διδάξουν το οτιδήποτε.
«Αγχώνονταν για το αν τελικά θα κατάφερναν να εκπληρώσουν σωστά το ρόλο τους», είπε η κ. Τριανταφυλλίδου καταλήγοντας πως «χθες ήταν η πανδημία, αύριο θα είναι κάτι άλλο», γι’ αυτό «είναι σημαντικό στα σχολεία να εφαρμόζονται ψυχοεκπαιδευτικές παρεμβάσεις και συμβουλευτικές προσεγγίσεις», καθώς « αν γινόταν αυτό εκείνη την περίοδο θα βοηθούσε τους εκπαιδευτικούς να έχουν κάποιες σωστές στρατηγικές διαχείρισης στρες και να μετριαστεί το άγχος τους λόγω πανδημίας».
«Σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας για το σχολείο του μέλλοντος»
Σκοπός του συνεδρίου «Διδασκαλία και μάθηση- Σύγχρονες προκλήσεις και προοπτικές» είναι να ενθαρρύνει τον διάλογο ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς και τους φορείς της εκπαίδευσης μέσω της παρουσίασης σύγχρονων επιστημονικών παιδαγωγικών προσεγγίσεων, καινοτόμων διδακτικών προτάσεων και καλών πρακτικών σχετικά με τη διδασκαλία και τη μάθηση. Στο πλαίσιο αυτό οι παρουσιάσεις των εισηγητών στοχεύουν στην ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών και τη σύναψη συνεργασιών στην εκπαιδευτική κοινότητα.
Ανοίγοντας τις εργασίες του συνεδρίου ο Περιφερειακός Διευθυντής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, Αλέξανδρος Κόπτσης επισήμανε ότι «αν και στην εκπαίδευση έχουν γίνει μεγάλα βήματα, όσον αφορά στην εισαγωγή νέων σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας, υπάρχει ακόμη δρόμος για να δημιουργήσουμε το σχολείο που ονειρευόμαστε».
«Οι σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας δεν είναι πια επιλογή, αλλά αναγκαιότητα. Γιατί ανοίγει δρόμους για ευέλικτους τρόπους διδασκαλίας, δημιουργικότητα, κριτική σκέψη, εισαγωγή νέων τεχνολογιών, στοιχεία που ανταποκρίνονται στα χαρακτηριστικά ενός σύγχρονου μαθητή, ενός δημοκρατικού δημιουργικού πολίτη της σύγχρονης εποχής. Δημιουργούμε βήμα- βήμα το σχολείο του μέλλοντος, όπου οι μαθητές θα έχουν ευχάριστη και εποικοδομητική παραμονή και πέρα από το γνωστικό μέρος θα αναπτύσσουν το συναισθηματικό και ψυχοκοινωνικό υπόβαθρο και δεξιότητες και στάσεις ζωής», υπογράμμισε ο κ. Κόπτσης.
Οι εργασίες του συνεδρίου, που φιλοξενείται στο Καραπάντσειο Πολιτιστικό Κέντρο Αμπελοκήπων, θα ολοκληρωθούν αύριο.
Σμαρώ Αβραμίδου
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
